İnternet, insanlık tarihinin en büyük kütüphanesi. Birkaç saniyede aradığınız her şeyi bulabiliyorsunuz: yemek tarifi, akademik makale, hastalık belirtisi, siyasi yorum, ekonomik analiz… Ama sorun şu ki bu kütüphanenin rafları düzenli değil; doğru bilgiyle yanlış olan yan yana duruyor. Ve çoğu zaman hangisinin hangisi olduğunu ayırt etmek neredeyse imkansız hale geliyor. İşte bu yüzden internetin en büyük nimetlerinden biri, aynı zamanda en büyük belası: Bilgi kirliliği.

Bir haber sitesinde gördüğünüz başlık, sosyal medyada dolaşan bir görsel ya da bir forumdaki yorum… Doğru mu, yanlış mı? Çoğu zaman emin olamıyoruz. Çünkü internette doğrulama mekanizmaları zayıf, ama paylaşım hızı çok yüksek. Bir yalan, saniyeler içinde milyonlara ulaşabiliyor. Doğrusu ise çoğu zaman aynı hızla yayılmıyor.

Üstelik bu sadece kasıtlı yalanlarla ilgili değil. Eksik, bağlamından koparılmış, eski ama “yeniymiş” gibi sunulan bilgiler de kirliliğin bir parçası. İnsanlar tıklasın diye atılan sansasyonel başlıklar, algoritmaların öne çıkardığı ilgi çekici ama asılsız içerikler, “bir arkadaşım söyledi” tarzı paylaşımlar… Hepsi dijital gürültüyü artırıyor.

Bilgi kirliliğinin en tehlikeli yanı ise hayatımızı doğrudan etkilemesi. Bir hastalıkla ilgili yanlış bilgi, tedaviyi geciktiriyor. Ekonomiyle ilgili sahte haber, piyasaları alt üst ediyor. Siyasetle ilgili manipülatif içerikler, toplumları kutuplaştırıyor. Yani mesele sadece bir “yanlış haber” değil; bireylerin, toplumların ve hatta ülkelerin kaderi.

Peki, ne yapmalı? Öncelikle her gördüğümüze inanmamayı öğrenmeliyiz. Kaynağa bakmak, tarihi kontrol etmek, farklı yerlerden doğrulamak… Bunlar basit ama etkili adımlar. Ayrıca güvenilir haber kaynaklarını takip etmek, doğrulama platformlarından faydalanmak da önemli. Şirketlere, platformlara ve devletlere düşen görev ise algoritmaları sorumlu hale getirmek, dezenformasyonla ciddi şekilde mücadele etmek.

İnternet, bilgiye ulaşmayı kolaylaştırdı ama doğru bilgiye ulaşmayı zorlaştırdı. Bu paradoksun içinde ayakta kalmak, artık dijital çağın en büyük sınavlarından biri. Çünkü yanlış bilgi sadece aklımızı değil, hayatımızı da çalıyor. Gerçek bilgiye ulaşmak ise, belki de modern çağın en büyük direniş biçimi.