Lokman Hekim Üniversitesi (LHÜ) Ergoterapi Bölümü Öğretim Görevlisi Başak Çağla Arslan, akıllı telefon ve tabletlerin çocuk gelişimi üzerindeki etkilerine ilişkin önemli uyarılarda bulundu. Son yıllarda ekran karşısında uzun süre sessiz kalan çocukların ebeveynler tarafından “uslu” olarak değerlendirildiğini söyleyen Arslan, bu durumun ilerleyen aylarda ciddi gelişim gerilikleriyle sonuçlandığını ifade etti. Arslan, “Bu sessizlik, oyunun ve iletişimin durduğunun bir sinyalidir” dedi.
Konuşma gecikmesi ve dikkat sorunları artıyor
Klinik gözlemlerinin endişe verici seviyelere ulaştığını belirten Arslan, ekran karşısında uzun süre tepkisiz kalan çocukların ilerleyen dönemlerde konuşma gecikmesi, dikkat eksikliği ve akranlarıyla iletişim kurmada güçlük yaşadığını söyledi. “Aileler çocuk sakin kaldığı için bunu normal zannediyor. Ancak bu, gelişimin durakladığını gösterir” değerlendirmesinde bulundu.
Ekran maruziyeti motor becerileri zayıflatıyor
Ailelerin “eğitici içerik” düşüncesiyle çocukları erken yaşta ekranla tanıştırdığını belirten Arslan, bunun ciddi yanılgılara yol açtığını vurguladı.
“Saatlerce çizgi film izleyen çocuklardan yabancı dil öğrenmesini beklemek gerçekçi değil. Tam tersine, çocuklar kendi anadillerini bile akranları kadar geliştiremiyor. Tabletle büyüyen çocukların kalem tutmada, koşmada ve basit motor becerilerde zorlandığını görüyoruz” dedi.
Ergoterapi bakış açısıyla aşırı ekran kullanımının dört temel alanı olumsuz etkilediğini belirtti: hareket ve nörolojik gelişim, yüz yüze iletişim, hayal gücü ve sebat becerisi.
Yasaklamak değil, doğru yönetmek gerekiyor
Otizm, gelişimsel gecikme ya da motor bozuklukları bulunan çocuklarda ekran etkisinin daha ağır olduğunu söyleyen Arslan, “Bu çocukları sakinleştirmek için ekran vermek mevcut sorunları derinleştirir. Onların en çok ihtiyaç duyduğu şey insan teması ve oyundur” dedi.
Teknolojiyi tamamen hayatın dışına çıkarmanın mümkün olmadığını belirten Arslan, ebeveynlere şu önerilerde bulundu:
- Cihazların kontrolü çocukta değil ebeveynde olmalı.
- Yemek, uyku ve aile sohbetlerinde ekranlar kapatılmalı.
- Çocuk ekran karşısında yalnız bırakılmamalı.
- Tablet yerine doğa yürüyüşü, ortak oyun ve ev içi aktiviteler teşvik edilmeli.
“Çocuklar gördüğünü taklit eder”
Arslan, ebeveyn davranışlarının çocuk gelişiminde belirleyici olduğunu vurgulayarak şu ifadeleri kullandı:
“Çocuklar, bizim söylediklerimizden çok davranışlarımızı taklit eder. Sürekli telefonu elinden düşürmeyen bir ebeveyn, çocuğundan farklı bir davranış bekleyemez. Gerçek bağları güçlendirmek zorundayız.”
