İki ülke arasındaki ticaret dolaylı yollardan devam ediyor
Sistemlerde İsrail varış ülkesi olarak kaldırıldı. 2024 Mayıs-Aralık döneminde doğrudan ihracat ve ithalat sıfırlandı. 2025 Ocak-Eylül aylarında da resmi kayıtlarda ticaret görünmüyor. Ancak İsrail Merkezi İstatistik Bürosu ve BM Comtrade verileri farklı bir tablo çiziyor. İsrail, 2024'te Türkiye'den 2,8-2,95 milyar dolarlık ithalat yaptığını beyan ediyor. 2025 Ocak-Temmuz döneminde ise bu rakam yaklaşık 567 milyon dolar seviyesinde. Veri farkı, üçüncü ülkeler üzerinden dolaylı ticaretle açıklanıyor. Yunanistan, Mısır ve Ürdün gibi ülkeler transit noktası olarak kullanılıyor. İnşaat malzemeleri, demir-çelik, çimento ve gıda ürünleri bu yolla İsrail'e ulaşıyor. Türk limanlarından 2025 Eylül'e kadar 456 gemi İsrail'e gitti. Azeri petrolü de Türkiye üzerinden İsrail'e 10 sevkiyatla taşındı. Filistin'e yapılan ihracat 2025'te yüzde 35 artarak 2,57 milyar dolara ulaştı. Bu mallar İsrail gümrüklerinden geçtiği için şüphe uyandırıyor. Türkiye ile İsrail arasında doğrudan ticaret 2 Mayıs 2024'te tamamen durdurulurken, İsrail verilerine göre 2025 Ocak-Temmuz döneminde dolaylı ithalat yaklaşık 567 milyon dolar seviyesinde devam ediyor. Bu hacim, Yunanistan, Mısır ve Ürdün gibi üçüncü ülkeler üzerinden yapılan transit ticaretle gerçekleşiyor; özellikle Filistin'e etiketlenen mallar İsrail gümrüklerinden geçerek dolaylı akış sağlıyor. 2025 Ocak-Eylül tahmini dolaylı ticaret hacmi 0,8-1 milyar dolar civarında olup, 2023'teki 6,8 milyar dolarlık toplam hacimden yüzde 70'ten fazla düşüş gösteriyor. İnşaat malzemeleri, demir-çelik ve gıda ürünleri bu akışın yüzde 80'ini oluştururken, Azeri petrolü gibi enerji sevkiyatları da dolaylı rotalarda yer alıyor. Ticaret Bakanlığı bu verileri yanıltıcı bulsa da, Gazze'de kalıcı barış sağlanmadıkça dolaylı ticaretin sınırlı şekilde süreceği öngörülüyor. Ticaret hacmi 2023'teki 6,8 milyar dolardan yüzde 90'dan fazla düştü. İsrail, Çin, ABD ve Almanya'dan alternatif tedarikçiler buldu. Türkiye ise yaklaşık 7 milyar dolarlık kayıp yaşadı. Bir İsrail demir-çelik şirketi iflas ederek 32 milyon dolar borçlandı. Ticaret Bakanlığı, BM ve İsrail verilerini yanıltıcı bulup itiraz etti.
