Yunanistan’ın Santorini Adası’na 8 kilometre uzaklıkta bulunan ve deniz altında yer alan Kolumbo Volkanı, tarihin en büyük felaketlerinden birine sahne oldu. 1650 yılında meydana gelen patlama, dev tsunamiler yaratırken zehirli gazlar ve küller Anadolu topraklarına kadar ulaştı.
Santorini halkı bu korkunç olayları "kötülüğün zamanı" olarak adlandırdı ve nesilden nesle aktardı. Günümüzde depremlerle sarsılan Santorini’de Kolumbo Volkanı’nın yeniden faaliyete geçme ihtimali, bilim insanlarını alarma geçirdi.
1650 yılında neler yaşandı?
Santorini Adası, 1650 yılının yaz aylarında depremlerle sarsılmaya başladı. Bu süreçte deniz yüzeyinde kaynamalar, renk değişimleri ve koni oluşumları gözlemlendi. 27 Eylül’de ise denizden yoğun duman bulutları ve alevler yükselmeye başladı.
Volkanın püskürmesiyle birlikte gökten küller ve taşlar yağdı, Anadolu’ya kadar ulaştı. Zehirli gazlar yüzlerce insan ve hayvanın ölümüne neden oldu. 20 metre yüksekliğinde tsunami dalgaları Santorini ve çevresini vurdu.
Felaket tam 4 ay boyunca sürdü. 6 Aralık 1650’de püskürme sona erse de depremler ve sıcaklık dalgalanmaları yıllarca devam etti.
Bilim insanları Kolumbo'yu yeniden araştırıyor
Deniz jeoloğu Evi Nomikou, dedesinden duyduğu "Kolumbo parlarsa işimiz biter evladım" sözünü unutmadı ve Santorini'nin altındaki volkanik aktiviteleri inceleyen SANTORY projesine liderlik etti.
Son araştırmalara göre Kolumbo’nun 500 metre derinlikte, 2,5 kilometre genişliğinde bir krateri bulunuyor. Yanardağın halen aktif olduğu ve magma odasının hızla büyüdüğü tespit edildi. Bilim insanları, 150 yıl içinde yeni bir büyük patlama olabileceğini öngörüyor.
Santorini yakınlarında devam eden depremler, Kolumbo’nun yeniden harekete geçme ihtimalini gündeme getirdi. Uzmanlar, bölgedeki volkanik hareketliliğin yakından izlenmesi gerektiğini belirtiyor.
Tarih tekerrür edebilir
Bilim dünyası, Kolumbo’nun olası bir patlamada yaratacağı etkileri anlamak için simülasyonlar gerçekleştirdi. Araştırmalar, potansiyel bir tsunaminin 6 metre yükseklikte olabileceğini öngörse de, tarihsel anlatılarda yer alan 20 metrelik dalgalarla uyuşmuyor.
Ancak volkanik patlama ile birlikte toprak kaymalarının da tsunamiyi büyütebileceği düşünülüyor. 2022’de keşfedilen yeni magma odası, volkanın gelecekte büyük bir tehdit oluşturabileceğini ortaya koyuyor.
Ege'de volkan tehlikesi devam ediyor
Günümüzde Kolumbo Volkanı’nın çevresinde nadiren rastlanan mikroorganizma türleri keşfedildi. Ancak aynı zamanda zehirli gazların birikmesi ve deniz tabanındaki hareketlilik, volkanın halen tehlikeli olabileceğini gösteriyor.
Santorini çevresindeki sismik hareketlilik ve Kolumbo’daki potansiyel riskler, bilim insanlarını bölgedeki yanardağları daha yakından izlemeye yöneltti.
Santorini tarihinin en büyük felaketlerinden biri olan 1650 Kolumbo patlaması, modern bilim sayesinde yeniden inceleniyor. Ancak bölgedeki volkanik aktivite Ege kıyıları için halen bir tehdit oluşturmaya devam ediyor.
