Evrensel'in haberine göre Aydın'ın Didim ilçesinde bulunan Helenistik döneme ait Apollon Tapınağı'nda geçtiğimiz yıl başlayan çevre düzenlemesi sırasında beton ve demir çitler kullanılması tepkiyle karşılandı.
Demir çitleri sabitlemek için beton dökülmüş
İon düzeninde yapılan, dünyanın en büyük tapınakları arasındaki Apollon Tapınağı'ndaki çevre düzenlemesi sırasında demir çitleri sabitlemek için beton dökülmesinin tapınağın tarihi dokusunu öldürürken ünlü kehanet merkezi sanayi tesisine döndü. Aylardır ziyarete kapalı olan tapınağı görmek için gelenler moloz yığınları ile karşılaşırken, uzaktan fotoğrafını çekmek istediklerinde ise çevrede bulunan bir işletme tarafından 100 TL istenmesi tepkiyle karşılandı. Fotoğraf çekmek isteyen yabancı ziyaretçilerden 200 TL istendiğini dile getiren ziyaretçiler keyfi uygulamaya tepki göstererek denetim yapılmasını talep etti. Antik çağın en iyi korunmuş tapınakları arasında gösterilen Didim Apollon Tapınağı’nın geçmişi MÖ 6. Yüzyıla kadar uzanıyor. Medusa'nın koruduğuna inanılan tapınak, ünlü bir kehanet merkeziydi. İon düzenindeki tapınağın MÖ 4. Yüzyılda başlayan yapımının hiç bir zaman tam olarak bitirilemediği belirtiliyor. Ancak günümüze kadar ulaşan kalıntılar, geçmişin görkemini yansıtırken dünyaca tanınan tapınak Anadolu'nun en önemli kültürel miraslarından biri olarak görülüyor.
Bir tarih katliamı
UNESCO Dünya Mirası listesine alınması için girişimlerin sürdüğü Apollon Tapınağı'nda Aralık 2024'de çevre düzenlemesi projesi başlatıldı. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün başlattığı çevre düzenlemesi projesi, İzmir Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü denetiminde yürütülüyor. Ermiş İnşaat Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. adlı özel şirket tarafından üstlenildiği görülen çalışmaların, ihale sözleşmesine göre 8 Ağustos 2025 tarihinde tamamlanması gerekiyor. 25 milyon 100 bin TL bedelle ihale edilen projenin sözleşme süresi içinde bitirilmesinin mümkün olmadığını belirtilirken, süre ve iş artısına gidilerek kamuya ek maliyet çıkabileceği öngörülüyor. Türkiye'nin tanıtımında kullanılan kültürel miraslardan biri olan Medusa kabartmasına da ev sahipliği yapan tapınağın her yıl çok sayıda ziyaretçiyi ağırlıyor. Ancak çevre düzenlemesinde beton ve demir çitler kullanılarak tarihi dokunun yok ettiğini savunan konunun uzmanları, bu projeye ilgili Koruma Kurulu'nun nasıl izin verdiğini sorguluyor. Tapınağın bulunduğu bölgede yaşayanlar da koruma altındaki alanda beton kullanılmasına tepkili. Helenistik dönemde inşa edilen Didim Apollon Tapınağı'nın antik dönemden günümüze ulaşmış önemli kültür miraslarından biri. Didyma Kutsal Alanı olarak bilinen tapınak, antik dünyanın en büyük bilicilik ve kehanet merkezleri arasındaydı. Ancak tapınak alanında yapılan çevre düzenlemesinde yöreye özgü kireç taşı yerine granit kullanıldığı, tarihi dokuya aykırı şekilde tapınağın demir çitlerle çevrildiği ve bu çitlerin tabanında beton kullanıldığı görülüyor.
Kamu kaynakları bu tür işler için kullanılıyor
Son yıllarda ülkenin dört bir yanında sürdürülen restorasyon, çevre düzenlemesi ve ziyaretçi karşılama merkezi projeleri, bazı örnek uygulamalar dışında adeta kamu parasıyla kültürel kırıma dönüştü. Belediyelerin topladığı emlak vergisinden kesilen yüzde 10'luk kültürel miras katkı payı ile bu alanda yürütülen projelere yeni ve önemli bir kaynak sağlandı. Ancak açan projeler üzerinden verilen ihaleler, sınırlı firmanın davet edildiği ihale modeli ve denetim yetersizliği kültürel mirası korumak için ayrılan mali kaynağı Müteahhitler için bir ihale kalemine indirgiyor. 19. Yüzyılda büyük bir ilgi odağına dönüşen ve "geçmişe hücum" olarak nitelenen arkeolojik miras, günümüzde bol sıfırlı ihale sözleşmeleriyle başka türlü bir hücumun odağında. Uygulanan projelerin yarattığı miras ve hafıza kaybı ise, geçmişe hücumun en ağır faturalarından biri.