Türkiye’de Parkinson hastalığının başlangıç döneminde bağırsak ve beyin arasındaki iletişim bozukluklarını anlamaya yönelik çip üstü organ teknolojisi ile yürütülen önemli bir bilimsel çalışma başlatıldı. Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı’nda hayata geçirilen proje, hastalığın henüz beyinde belirti oluşmadan bağırsakta başlayan süreçlerini modellemeyi hedefliyor.
Bağırsak–beyin aksını anlamada yeni bir teknoloji
Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dilara Nemutlu Samur, dünyada son 10 yılda hızla gelişen çip üstü organ teknolojisinin Türkiye’de de kullanılmaya başlandığını söyleyerek şu bilgileri verdi:
“Parkinson hastalığında bağırsak ve beyin arasındaki iletişimin nasıl bozulduğunu anlamaya çalışıyoruz. Bu amaçla çip üstü organ teknolojisinden faydalanıyoruz. Yöntemi öğrenmek için Oxford Üniversitesi’nde bulunarak temel metodolojiyi aldım. Oradaki çalışmalar, Parkinson’un erken dönemindeki bağırsak–beyin bozukluklarının bu modellerle ortaya çıkarılabileceğini gösterdi. Şimdi bu sistemi kendi laboratuvarımızda uyguluyoruz.”
Amaç: erken teşhis için biyolojik şifreleri bulmak
Bir yıllık olarak planlanan çalışmanın çok daha uzun soluklu araştırmaların başlangıcı olduğunu belirten Samur, multidisipliner yaklaşımın kritik önem taşıdığını vurguladı:
“Herhangi bir hastalığın mekanizmasını tam olarak çözmek için uzun yıllar gerekir. Ancak bu çalışma Türkiye’de Parkinson’un erken dönemine odaklanan nadir projelerden biri. Farklı branşlardaki araştırmacılar ortak çalıştığında ilerleme daha hızlanacaktır. Başarılı olursak, Parkinson’un erken dönemine ait biyolojik bir şifre ortaya çıkarmayı hedefliyoruz. Bu da gelecekte erken teşhis ve tedavi stratejilerinin değişmesine yol açabilir.”
Türkiye’de yeni yeni yaygınlaşan bir model
Çip üstü organ teknolojisinin dünyada giderek yaygınlaştığını ancak Türkiye’de henüz başlangıç aşamasında olduğunu belirten Samur, sözlerini şöyle tamamladı:
“Bu yöntemle pek çok beyin hastalığının mekanizmaları da modellenmeye başlandı. Bizim hedefimiz, bağırsak–beyin aksındaki bozuklukları erken dönemde tespit edip Parkinson hastalığının seyrini değiştirecek bilimsel veriler üretmek. Multidisipliner iş birliği ile bu çalışmalar çok daha iyi bir noktaya taşınabilir.”
