İzmir’in kalbi Konak’ta, Kemeraltı Çarşısı’nın hemen yanı başında, Uğur Mahallesi’ndeki Salepçioğlu Camii sadece mimarisiyle değil, medrese girişinde yer alan iki zarif duvar çeşmesiyle de dikkat çekiyor. Bugün suyu akmayan bu çeşmeler, 19. yüzyıl sonlarının estetik anlayışını ve ince taş işçiliğini gözler önüne seriyor.
Tarihi arka plan
Salepçioğlu Camii, 1893 tarihli vakfiyesine göre Allame Hoca Hacı Ahmed Efendi tarafından inşa ettirilmiş. Caminin giriş katında yer alan medreseye çıkan merdivenlerin arasında yer alan kapıdan girildiğinde, hemen karşıda iki simetrik duvar çeşmesi yer alıyor. Bu çeşmelerin cami ile birlikte aynı dönemde, yani 19. yüzyıl sonlarında yapıldığı düşünülüyor.
Çeşmenin mimari özellikleri
İki çeşme de dikdörtgen planlı ve duvar içine oyulmuş şekilde konumlanmış. Günümüzde üzeri kahverengi yağlı boya ile kaplı olduğu için orijinal yapı malzemesi tam seçilemese de, taş ya da metal levha kullanıldığı tahmin ediliyor.
Ayna taşlarının üst kısmında, kilitli bir metal kapak bulunuyor; bu bölüm muhtemelen arkadaki su deposuna açılıyor. Alt kısımda ise biri sağda biri solda olmak üzere iki musluk yeri mevcut (günümüzde musluklar yerinde değil). Muslukların hemen altında, zeminin biraz altında kalan dikdörtgen yalaklar yer alıyor.
Süslemelerde Barok etkiler dikkat çekici. Özellikle alt panolarda yer alan akantus yaprakları, palmetler, “S” ve “C” kıvrımlı motifler dönemin sanat anlayışını yansıtıyor. Muslukların oturduğu rozetlerin üst kısmında yer alan ay-yıldız motifi, Osmanlı estetiğini simgeliyor.
Koruma durumu
Her iki çeşme de fiziksel olarak oldukça iyi durumda. Ancak zamanla yüzeylerine sürülen boyalar ve işlevini kaybetmiş musluklar nedeniyle özgün yapısı gizlenmiş. Yüzeylerin temizlenmesi, eksik muslukların yenilenmesi ve su bağlantısının yapılması halinde bu çeşmeler yeniden işlevsel hale getirilebilir.
Tarihi çeşmeye nasıl gidilir?
Salepçioğlu Camii ve medrese çeşmeleri, Kemeraltı Çarşısı ile Kestelli Caddesi arasında, Dr. Faik Muhittin Adam Caddesi üzerinde yer alır. Ulaşım oldukça kolay:
Metro ile: İzmir Metro hattını kullanarak Konak Metro İstasyonu'nda inin. Çarşı içinden yürüyerek yaklaşık 10 dakikada ulaşabilirsiniz.
Otobüs ile: Konak iskele ya da çarşı istikametindeki otobüslerle indikten sonra kısa bir yürüyüşle ulaşabilirsiniz.
Tramvay ile: Konak Tramvay Durağı’nda inip, çarşı yönüne doğru yürüyerek 7-8 dakikada ulaşabilirsiniz.
Tarih meraklılarına not
Bu çeşmeler, sadece su sağlayan yapılar değil; Osmanlı'nın son dönem taş işçiliğini ve sanat zevkini yansıtan birer kültürel miras örneği. İzmir’de gezerken Salepçioğlu Camii’nin avlusuna uğrayın, sadece dua etmek için değil, tarihle karşılaşmak için de…
