İsrail'in 13 Haziran Cuma günü gerçekleştirdiği hava saldırıları, sadece İran’ın askeri tesislerini değil, sivil bölgeleri ve stratejik altyapıları da hedef aldı. Uzmanlara göre, bu saldırılar İran’ın nükleer kapasitesine karşı bir önleyici müdahalenin ötesinde, daha geniş kapsamlı bir siyasi amacı taşıyor: İran’da rejim değişikliği sağlamak.
İsrail, İran'da rejimi değiştirebilir mi?
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, saldırıların ardından yaptığı açıklamada, İran halkını mevcut rejime karşı birlik olmaya çağırdı. Netanyahu’nun mesajı açık: “İran halkının özgürlüğünü kazanma zamanı geldi." dedi. İsrail'in bu stratejik hamlesi, İran İslam Cumhuriyeti'nin düşmesine yol açabilecek zincirleme olaylar silsilesini tetikleme potansiyeline sahip olabilir. Ancak bu sürecin başlayacağına veya başarıyla sonuçlanacağına dair güçlü bir emare bulunmuyor. İran’da siyasi ve ekonomik gücü elinde tutan kesimler, Devrim Muhafızları Ordusu ve rejime bağlı sertlik yanlısı organlarda konumlanmış durumda. İsrail’in saldırılarla İran’daki halk hareketlerini tetiklemeyi amaçladığı değerlendiriliyor. 2022 yılında “Kadın, Yaşam, Özgürlük” sloganıyla başlayan kitlesel protestolar hala hafızalarda tazeliğini koruyor. Ancak muhalif gruplar arasındaki fikir ayrılıkları, liderlik sorunları ve yapısal dağınıklık, birleşik bir alternatifin oluşmasını engelliyor.
İran'da iktidara kimler gelebilir?
Rıza Pehlevi (Eski Veliaht Prens): İran’ın devrik Şahı’nın oğlu Rıza Pehlevi, sürgünde yaşamını sürdürüyor ve monarşiye dayalı bir yönetim sistemini savunuyor. Son yıllarda İsrail’e yaptığı ziyaretlerle dikkat çeken Pehlevi, bazı çevreler tarafından potansiyel bir lider olarak görülüyor. Ancak İran halkı nezdinde bu desteğin kitlesel bir güce dönüşüp dönüşmeyeceği belirsiz.
Halkın Mücahitleri Örgütü (MEK): 1979 devrimi sonrası yurt dışına çıkan ve uzun süre Irak'ta faaliyet gösteren MEK, geçmişte Saddam Hüseyin’le olan iş birliği nedeniyle ülkede geniş bir meşruiyet sorunu yaşıyor. Ancak örgüt, ABD’deki bazı siyasi figürlerden hala destek alabiliyor.
