Kalp ve damar hastalıkları, Türkiye ve dünya genelinde ölüm nedenleri arasında birinci sırada yer alıyor. 2022 yılında 19,8 milyon kişi kalp-damar sorunları nedeniyle hayatını kaybetti. Prof. Dr. Harun Arbatlı, “Yaşa göre standart ölüm oranlarında düşüş var ama mutlak ölümler artıyor. Gençlerdeki ani kalp ölümleri ve kontrolsüz risk faktörleri dikkat çekiyor” dedi.
Sporcularda tarama hayat kurtarıyor
Gençlerde ani ölümün nedenleri arasında doğuştan veya kalıtsal kalp kası hastalıkları, koroner arter anomalileri, iletim sistemi bozuklukları ve nadiren miyokardit hastalıkları bulunuyor. İtalya’daki tarama programları, sporcularda ani ölüm riskini yüzde 89’a kadar azaltıyor. Prof. Dr. Arbatlı, “Ülkemizde de sporcularda öykü, muayene ve EKG temelli taramaların yaygınlaştırılması şart” diye vurguladı.
Gençlerdeki görünmez riskler
Prof. Dr. Arbatlı, genç yaşlarda kalbi tehdit eden ve gözle fark edilmeyen riskleri şöyle sıraladı:
- Yüksek kolesterol (LDL 190 mg/dL): Ailesel hiperkolesterolemi ve erken damar sertliği
- Sigara: Gençlerde kalp krizini 3-6 kat artırıyor
- Stres ve Takotsubo sendromu: Yoğun stres kalbi ciddi şekilde zedeleyebiliyor
- Doğum kontrol hapları: Sigara ile birlikte tromboz riskini artırıyor
- Uyarıcı maddeler (kokain, amfetamin): Ani kalp krizi riskini 24 kat yükseltebiliyor
Kalp sağlığında atılması gereken adımlar
Prof. Dr. Arbatlı, gençlerin kalp sağlığını korumak için şu önlemleri önerdi:
- Aile öyküsü olan gençlerde hedefli kardiyolojik değerlendirme
- Sporcularda öykü-muayene-EKG taramaları
- Yüksek LDL durumunda erken statin tedavisi
- Sigaranın bırakılması
- Toplumda CPR ve AED eğitimlerinin yaygınlaştırılması
Prof. Dr. Arbatlı, “Kalp alanında ilerlemeler sağladık, ancak gerçek fark erken tarama, risk faktörlerinin agresif yönetimi ve toplumun bilinçlenmesi ile olacak. Bugün atacağımız adımlar, yarının hayatlarını kurtaracak” dedi.
