Antalya’nın Demre ve Kaş ilçelerinde yapılması planlanan duble yol projesi, 11 arkeolojik sit alanı dahil toplam 20 korunan alandan geçiyor. Myra, Sura, Hoyran ve Kyaneai gibi antik kentlerden geçen otoyol projesi için bakanlık ÇED Olumlu kararı verdi. Ancak ÇED raporunu hazırlayan danışmanlık firmasının personel tablosunda arkeolog olarak Sinan Yılmaz’ın akademik bir çalışmasının olup olmadığı soru işaretlerine neden oldu. Konuyla ilgili görüşüne başvurduğumuz ÇED raporunu hazırlayan firma yetkilisi, “bu işlerde uzmanlık istenmez, diplomasının olması yeterli” dedi.
4 şeritli bölünmüş yol projesi
Demre’nin Beymelek Mahallesi ile Kaş’a bağlı Kalkan Mahallesi arasında inşa edilmesi planlanan 4 şeritli yeni bölünmüş yol projesi, mevcutta aynı güzergâhta hizmet veren 3 şeritli otoyola alternatif olarak yapılacak. Beymelek İskele Mevkii’nden başlayan 74 kilometrelik otoyol güzergâhı, antik döneme tarihlenen İsion kalesinin yakınından geçerek Kalkan’ın girişinde mevcut yola bağlanıyor. Proje ile bu alanda daha rahat ve konforlu bir ulaşımın sağlanması amaçlanıyor. Orta Likya olarak anılan bu bölgede çok sayıda antik kent ve yerleşimler bulunuyor. Geç dönem Likya’ya başkentlik yapmış olan Myra antik kentinin 1. Derece arkeolojik sit alanı sınırları içinden geçen otoyol projesi için antik kente su taşıyan tarihi kanalın üzerinde patlatma yapılarak tünel açılması planlanıyor. Otoyol projesi, zengin bir doğal ve kültürel peyzaj alanı olan ve bu haliyle büyük bir miras alanı olma özelliğini koruyan Orta Likya’yı ikiye bölecek. Myra’dan sonra antik çağda kehanet merkezi olarak bilinen Sura’ya, oradan ise Hoyran antik yerleşimine ulaşan otoyol, erken Likya döneminden kalma özgün anıtsal mezarlarıyla dikkati çeken Kyaneai antik kenti yakınına ulaşıyor. Otoyol inşaatı için Kyaneai’nin nekropolünün güney batısında bir şantiye kurulması planlanıyor. Şantiye kurulması planlanan bölgede ormanlık alan içerisinde podyumlu Likya mezar anıtları ile etrafa yuvarlanmış lahit kapakları dikkat çekiyor. Ancak projeyle ilgili hazırlanan 1037 sayfalık ÇED raporunda şantiye kurulması planlanan alandaki kültürel varlıklardan söz edilmemesi soru işaretlerine neden oldu.
Kültür Bakanlığı arkeolojik sitler konusunda ne diyor?
Kültür ve Turizm Bakanlığı kaynaklarından edindiğimiz bilgiye göre 2021 yılında revize edilerek yeniden başlatılan ÇED sürecinde otoyol güzergâhındaki sit alanlarıyla ilgili işletilen süreç şöyle özetleniyor: “Söz konusu yol güzergâhına yönelik iletilen revize projelerin mevcut sit alanlarına giren bölümleri, yeniden alınan kazı başkanı ve müze müdürlüğü görüşleri, ilgili kurumdan istenen proje detaylarıyla yine çeşitli Kurul kararlarıyla değerlendirilmiş, güzergâh Kurul üyelerince yerinde incelenmiştir.
Phaselis'te kurul kararını yargı iptal etmişti
Ancak resmi ve özel kuruluşlarca zorunlu durumlarda yapılacak altyapı uygulamaları için müze müdürlüğünün ve varsa kazı başkanının görüşüyle konunun koruma kurulunda değerlendirilmesi gerekiyor. Bu kural, kimi projelerde Bakanlığın ve ilgili kurumların ilke kararını boşa çıkaran uygulamalara imza atmasına neden oluyor. Antalya’daki Phaselis antik kentinin koruma alanı içerisindeki koylarda iki ayrı plaj inşa etmek için yapılaşma başlatan Bakanlık, projeyi Koruma Kurulu kararı ve kazı başkanlığının görüşüne dayandırmış, ancak yargı Kurul kararına dayanılarak yapılan projeyi hukuka aykırı bularak iptal etmişti.
