Akdeniz ve Ege bölgelerindeki orman yangınlarıyla ilgili açıklama yapan Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Biyolojik Çeşitlilik Uygulama ve Araştırma Merkezi'nden Dr. Yasin İlemin, kızılçam düşmanlarının yine ortaya çıktığını söyledi.
O ağaçlara sulama suyu yetmez
İnsanlığın, Rift Vadisi'nden çıkıp Afrika dışına daha ulaşmadan, kızılçam ormanlarının buralarda kendiliğinden yetiştiğini dile getiren Dr. Yasin İlemin, “Kışları bol yağışlarla beslenip 6 ay yaz kuraklığını atlatırlar. Bu ormanlarda Akdeniz endemiği bitki türleri ve nadir yaban hayatı barınıyor. Yanan yerlere, dağa tepeye badem, zeytin, ceviz dikme fikri bilimsel gerçeklikten uzak fikirler. Kızılçamın yetiştiği nispeten yüksek, ovalardan uzak tepelere zeytin, ceviz, badem fidesi dikmek yaz boyunca bu ağaçların bakımlarını yapmak, onları sulamak demek. Bu işlere sulama suyu yetmeyeceği gibi yapılan tüm yatırımlar da boşa çıkar" diye konuştu. Yangınlar nedeniyle kızılçam yerine zeytin ve meyve ağacı dikilmesi ve kızılçamı kötüleyenlere yönelik önceki yıllarda verdiği yanıtları sosyal medya hesabından yeniden paylaşan İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğanay Tolunay, “Kızılçam değil, insanlar yangınları çıkartıyor" dedi.
Ağaçlandırma yapmadan önce inceleme yapmak gerekiyor
Yanan ormanlar için 'Hemen ağaçlandıralım, ormana tohum atalım, herkes fidan getirsin, fidan dikelim' telaşı içine girilmemesi gerektiğini de belirten Prof. Dr. Tolunay, “Önümüzdeki günlerde yanan orman alanlarının incelemesi yapılacak. Bu kapsamda, yanan ormanlardaki ağaç türleri, ormanların yaşı, yangınların şiddeti, arazinin eğim, toprak, yükselti, bakı gibi ekolojik özellikleri incelenecek. İncelemelerden sonra yanan ormanların yeniden ormanlaştırılması için yol haritası çizilecek. Bu kapsamda yanmış kızılçam ağaçlarının üzerinde yeterince kozalak olup olmadığı, tohumların zarar görüp görmediği, tohum stoklarının yeterli olup olmadığı, makilikler ve meşe ormanlarında köklerin zarar görüp görmediği incelenmelidir. Sonrasında makilikler, meşe ormanları ve diğer yapraklı ağaç türleri korunarak restorasyon çalışması yapılmalı" diye konuştu.
Yanan ormanların yerine telaşla tohum atılmamalı
Kızılçam ormanlarında ağaçlar yanmış olsa da yeterince tohum varsa tohumların dökülmesinin beklenmesi gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Doğanay Tolunay, “Yanan ağaçların kesilmesinden sonra kozalaklı dallar toprak üzerine serilmeli. Yeterince tohum yoksa yöreden toplanmış tohumlar yanan alanlara serpilmeli. Birkaç hafta sonra yanan alanlarda makiliklerin yeşermeye başladığını, sonbaharda ise kızılçam tohumlarının çimlenmeye başladığını göreceğiz. Daha önce bunun pek çok örneğini Muğla'da, Antalya'da ve diğer yanan ormanlarda gördük. Telaşla yanan ormanlara vatandaşlar olarak tohum atarsak, elimize geçen her fidanı dikersek hastalıkları ormanlara taşırız, hatta genetik kirliliğe yol açabiliriz. Dahası diktiğiniz fidanlar ormanların yeniden gençleştirilmesi sırasında sökülecektir. Şimdilik sakin olup, sadece vatandaş olarak izleme ve denetim görevimizi yapalım. Gözle görmeyen inanmaz ama gerçekten toparlamaya izin verilmesi lazım" dedi.
Makiler hızla filizlenir
Prof. Dr. Tolunay, 2022 Çeşme Ovacık yangınında yanan alanlarda birkaç hafta sonra yaşanan filizlenmeleri gösteren fotoğraflar ile 2019 yılında İzmir Karabağlar'da yanan ormanın sonraki süreçte yeniden yeşerdiğini gösteren fotoğrafları da paylaştı. 2021 yılında Antalya'nın Manavgat ilçesinde yaşanan, 60 bin hektar alanın küle döndüğü Cumhuriyet tarihinin en büyük orman yangınından birkaç hafta sonra, yanan alanlarda maki türü bitkiler hızla filizlenmişti.