Kadınların yaşam süresi uzadıkça, menopoz yaşı da daha fazla merak edilir hale geldi. Uzmanlar, genetik faktörlerin belirleyici olmasına rağmen yaşam alışkanlıklarının da menopoz sürecini etkilediğini vurguluyor. Medicana International İzmir Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Aşkın Doğan, sağlıklı beslenme, sigaradan uzak durma ve stres yönetiminin menopozu geciktirebileceğini belirterek, “Toksinlerden uzak durmak, erken menopozun önüne geçebilir” dedi.
“Kadınların yüzde 80’i sıcak basması yaşıyor”
Menopoz öncesi dönemde en sık görülen semptomun sıcak basması olduğunu söyleyen Doç. Dr. Aşkın Doğan, bu durumun kadınların büyük çoğunluğunu etkilediğini belirtti:
“Kadınların yüzde 80’inde sıcak basmaları görülür. Genellikle gövdenin üst kısmında başlayan, yüzde hissedilen ataklar 2 ila 4 dakika sürer ve ardından terleme ile üşüme yaşanır. Günde 7’den fazla atak yaşayanlarda uyku ve ruh hali bozuklukları sık görülür.”
“Depresyon ve hormonal dalgalanmalar artabiliyor”
Menopoz öncesi dönemde depresyon riskinin belirgin şekilde arttığını aktaran Doç. Dr. Doğan, bu dönemde adet düzeninde değişikliklerin de sık görüldüğünü ifade etti.
“İki adet arasındaki süre önce kısalır, ardından uzamaya başlar. Kanama miktarı giderek azalır. Ayrıca bu dönemde yağsız kütle azalırken, yağ dokusu artar. Özellikle bel çevresinde yağlanma daha belirgin hale gelir.”
“Menopoz yaşında bir numaralı etken: Genetik”
Menopoz yaşını etkileyen en önemli faktörün aile öyküsü olduğunu belirten Doğan, erken menopozun kalıtsal olabileceğine dikkat çekti.
“Ailede erken menopoz öyküsü varsa risk yüksektir. Ayrıca otoimmün hastalıklar, kemoterapi, radyoterapi veya yumurtalık cerrahisi gibi işlemler de menopozu hızlandırabilir. Genç bireylerde erken menopoz riski için AMH düzeyi, hormon testleri ve ultrasonla yumurta sayımı yapılabilir.”
“Sağlıklı yaşam erken menopozu geciktirir”
Menopozu tamamen önlemenin mümkün olmadığını ancak yaşam tarzı değişiklikleriyle sürecin geciktirilebileceğini ifade eden Doç. Dr. Doğan, şu önerilerde bulundu:
“Sigara ve alkol kullanmamak, toksinlerden uzak durmak, antioksidanlar, omega-3, D vitamini, folat ve B12 açısından zengin beslenmek çok önemlidir. Ayrıca stres yönetimi ihmal edilmemelidir çünkü stres, kortizol seviyesini artırarak yumurtalık fonksiyonlarını olumsuz etkiler.”
“Menopozu ertelemek mümkün değil ama semptomlar hafifletilebilir”
Menopozu geciktirmek için bilimsel olarak kanıtlanmış bir yöntemin olmadığını söyleyen Doç. Dr. Aşkın Doğan, uygun hastalarda hormon replasman tedavisinin (HRT) şikâyetleri hafifletebildiğini belirtti.
“HRT; sıcak basması, vajinal kuruluk gibi yakınmaları azaltabilir. Ayrıca uzun vadede kemik sağlığı, idrar kontrolü ve bilişsel fonksiyonlara olumlu etki sağlar. Ancak meme kanseri, damar tıkanıklığı veya kalp hastalığı olanlarda bu tedavi uygulanmamalıdır.”
Doğan, doğurganlığını korumak isteyen kadınlara ise yumurta dondurma seçeneğinin önerilebileceğini, bunun menopozu geciktirmese de ileriye dönük çocuk sahibi olma şansını koruduğunu söyledi.
