İzmir halısı terimi, geleneksel Türk halı dokumacılığında iki farklı bağlamda kullanılmaktadır.
İzmir limanı üzerinden Avrupa'ya ihraç edildiği için "İzmir halısı" olarak tanınmıştır
Birinci bağlam, Osmanlı döneminden kalma tarihi bir adlandırmadır ve Uşak halılarını ifade etmektedir. İkinci bağlam ise günümüzde İzmir ili ve çevresinde, özellikle Bergama ilçesinde üretilen el dokuma halıları kapsamaktadır. Tarihi İzmir halıları, 16. ve 17. yüzyıllarda Osmanlı sarayı için Manisa ve Uşak'ta dokunmuştur. Bu halılar, İzmir limanı üzerinden Avrupa'ya ihraç edildiği için "İzmir halısı" olarak tanınmıştır. Türk düğüm tekniğiyle yün iplerden üretilen bu halılar, genellikle geometrik desenler ve madalyon motifleri taşımaktadır. Beyaz veya post zemin üzerine işlenen sekiz kollu yıldızlar, bu halıların en dikkat çekici özelliklerindendir.
Bergama halıları ise yerel motiflerle bezelidir ve daha otantiktir
Bergama halıları ise kök boyalı yün iplerle el tezgahlarında dokunmaktadır. Temel renkleri beyaz, kırmızı, lacivert ve siyahtır. Motifleri arasında kuş, koç boynuzu, hayat ağacı, çapa ve ayna gibi stilize bitki-hayvan figürleri yer almaktadır. Çift Türk düğümü kullanılan bu halılarda, 32x40 cm²'de 1.280 ilmek yoğunluğu bulunmaktadır. Hav yüksekliği 7-10 mm arasındadır. Boyama işlemi palamut, soğan kabuğu gibi doğal kök boyalarla yapılmakta ve seg ile sabitlenmektedir. Bu sayede renkler uzun ömürlü olmaktadır. Bergama halıları, 1996'da Türk Patent Enstitüsü tarafından "Bergama El Halısı" olarak tescillenmiştir ve aşk hikayelerinden esinlenmektedir. Bu halılar, Anadolu'nun en eski dokuma geleneklerinden birinin devamı niteliğindedir. Tarihi İzmir halıları ihracat odaklı ve soyut desenliyken, Bergama halıları ise yerel motiflerle bezelidir ve daha otantiktir. Günümüzde Bergama çarşıları, Uşak halı kooperatifleri ve online mağazalarda satılmaktadır. Fiyatları el emeği nedeniyle 2.000 TL'den başlamakta, antika örnekler binlerce Euro'ya ulaşmaktadır. Bakım için tozunun süpürülmesi, nemden korunması ve güneş ışığından uzak tutulması önerilmektedir.
