Kanser dünya genelinde her yıl milyonlarca kişinin yaşamını kaybetmesine neden olurken, erken teşhis tedavi başarısında kritik bir rol oynuyor. Sivas Bilim ve Teknoloji Üniversitesi (SBTÜ) Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi’nden Doç. Dr. Timuçin Emre Tabaru ve ekibi, Bilkent Üniversitesi UNAM ile yürüttükleri çalışma kapsamında damar ve dokudaki kötü huylu hücreleri henüz oluşum aşamasındayken görüntüleyebilen yeni nesil bir fiberoptik endoskopi sistemi geliştirdi. Çalışmanın patenti alınırken, sistemin ilk prototipi başarıyla tamamlandı.
Damar ve doku içi 360 derece görüntülenebilecek
Saç teli inceliğindeki fiberoptik kablolarla geliştirilen sistem, dokulara zarar vermeden damar içinde ilerleyebiliyor. Elektrik yerine ışık taşıdığı için ısınma veya tahribata neden olmuyor; manyetik alanlardan etkilenmemesi sayesinde MR gibi cihazlarla birlikte de güvenle kullanılabiliyor.
Doç. Dr. Tabaru, sistemin tamamen çevresel görüş sağlayabildiğini belirterek, “Bu yöntemle damarın ve dokunun 365 derece görüntülerini alabileceğiz. Yurt içinde ve yurt dışında bu kapsamda yapılmış bir çalışma yok. Patentimizi aldık, ilerleyen dönemde cihaz formuna dönüştürmeyi hedefliyoruz” dedi.
Işığın dönüş sinyali tümörün karakterini ortaya çıkarıyor
Fiberoptik kablo yapısında 7 çekirdek bulunduğunu belirten Tabaru, lazer ışığının dokuya gönderilip geri dönerken oluşturduğu akustik sinyallerin analiz edildiğini, bu sinyallerin hücre yapısını detaylı şekilde ortaya koyduğunu söyledi.
Tabaru, “Doku yüzeyinden dönen akustik dalgalar bir insanın duyabileceği frekansta değil, ancak özel sistemlerle algılanabiliyor. Bu sinyaller sayesinde tümörün yapısını, iyi huylu mu kötü huylu mu olduğunu ve ileride nasıl bir değişim göstereceğini anlamak mümkün oluyor” açıklamasında bulundu.
Kanserli hücreler belirti vermeden tespit edilebilecek
Geliştirilen sistem, biyopsiye gerek kalmadan vücut içinden optik analiz yapabiliyor. Bu da kanserli hücrelerin bulgu vermeden çok daha önce tespit edilmesine olanak tanıyor.
Tabaru, “Normal şartlarda kanserli doku tespiti için dışarıdan biyopsi alınması gerekir. Ancak bu sistemle dokuyu yerinde optik olarak analiz ediyoruz. Bu sayede kötü huylu hücreleri çok erken dönemde tespit ederek gerekli önlemleri zamanında almak mümkün olacak” dedi.
“Ülkemize önemli bir teknoloji kazandıracağız”
Çalışmaların prototip aşamasında olduğunu belirten Tabaru, cihazın geliştirilmesiyle birlikte Türkiye’ye sağlık teknolojileri alanında kritik bir yeniliğin kazandırılacağını ifade etti:
“Ortaya koyacağımız görüntüleme sistemi sayesinde damar içinde tıkanıklığa neden olabilecek dokular veya kanserli hücreler herhangi bir belirti ortaya çıkmadan görülebilecek. Çalışmanın hastalar için şifa kaynağı olmasını umuyoruz.”