Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılı il bazlı gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) verilerini açıkladı. Türkiye ekonomisinin önemli merkezlerinden İzmir, hem milli gelirden aldığı pay hem de kişi başına düşen gelirdeki yükselişle dikkat çekti. İzmir’de kişi başına düşen gelir, 2023’te 352 bin 819 TL iken, 2024’te yüzde 57,69 artışla 556 bin 376 TL’ye ulaştı. Bu rakam, dolar bazında ise yaklaşık 16 bin 949 dolara denk geliyor.
Türkiye ekonomisinin liderleri: İstanbul, Ankara ve İzmir
TÜİK verilerine göre, 2024’te Türkiye genelinde üretilen GSYH’nin yüzde 29,2’si İstanbul’dan geldi. Megakent, 13 trilyon 10 milyar 693 milyon TL ile ülke ekonomisinin zirvesinde yer aldı. İstanbul’u yüzde 10,5 pay ile Ankara takip ederken, İzmir yüzde 5,7’lik pay ve 2 trilyon 562 milyar 758 milyon TL’lik büyüklükle Türkiye’nin üçüncü büyük ekonomisi oldu. Listenin sonunda ise Gümüşhane (41,8 milyar TL), Ardahan (35,5 milyar TL) ve Bayburt (28,1 milyar TL) yer aldı. Bu tablo, Türkiye ekonomisinin yarısından fazlasının sadece ilk beş ilde yoğunlaştığını ve bölgesel farklılıkların hâlâ belirgin olduğunu ortaya koyuyor.
Kişi başına düşen gelirde zirve yarışı
Kişi başına düşen GSYH sıralamasında İstanbul, 802 bin 669 TL ile lider konumunu korudu. İstanbul’un hemen ardından sanayi kenti Kocaeli (788 bin 873 TL) ve başkent Ankara (788 bin 859 TL) yer aldı. Bu üç il, Türkiye ortalamasının üzerinde gelir üreterek ekonomik refahın merkezi olduklarını gösteriyor. Öte yandan Doğu ve Güneydoğu Anadolu’daki iller, kişi başına düşen gelirde oldukça düşük seviyelerde kaldı. Van 203 bin TL, Ağrı 194 bin TL ve Şanlıurfa 188 bin TL ile listenin son sıralarında yer aldı. Bu durum, batı-doğu gelir uçurumunun kapatılması için bölgesel kalkınma projelerinin önemini ortaya koyuyor.
Sektörlerde İstanbul ve İzmir dengesi
Ekonomik faaliyet dağılımına bakıldığında, İstanbul tüm sektörlerde lider konumda. Bilgi ve iletişim sektörünün yüzde 64’ü, finans ve sigorta faaliyetlerinin yüzde 59,3’ü İstanbul’da gerçekleşiyor. Kent, sanayi ve ticaretin yanı sıra Türkiye’nin finans ve teknoloji üssü olarak öne çıkıyor. Tarımın lideri ise Konya oldu; tarım, ormancılık ve balıkçılık sektöründe Türkiye genelindeki hasılanın yüzde 5,6’sı Konya tarafından üretildi. Ankara ise “diğer hizmet faaliyetleri”nde yüzde 44,9 payla başkentliğin ağırlığını hissettirdi. İzmir ise sanayi, turizm ve tarımda dengeli bir performans sergiliyor, ancak İstanbul ve Kocaeli gibi illerle gelir farkını kapatabilmek için yüksek katma değerli teknoloji ve hizmet yatırımlarına daha fazla odaklanması gerektiği belirtiliyor.
