Dünya genelinde artan sağlıklı yaşam trendleriyle birlikte vegan ve vejetaryen beslenme biçimleri giderek daha fazla ilgi görüyor. Ancak uzmanlara göre bu beslenme tarzlarının uzun vadede sürdürülebilirliği dikkatle değerlendirilmesi gereken bir konu. Acıbadem Adana Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Çisem Gündüz, bitkisel temelli beslenmenin kanser riskini azaltabileceğini ancak dengeli beslenmenin anahtarının “Akdeniz diyeti” olduğunu vurguladı.
“Vejetaryen olup sadece karbonhidratla beslenenler var”
Gündüz, vegan ve vejetaryenlerin farklı sınıflara ayrıldığını belirterek, “Veganlar hiçbir şekilde et, balık, tavuk, süt ve süt ürünleri tüketmezken; vejetaryenler kendi aralarında lakto, ovo veya pesketaryen gibi alt gruplara ayrılır. Ancak bazı kişiler bu beslenme tarzını yanlış uygulayarak tamamen karbonhidrat ağırlıklı besleniyor. Bu durumda kilo kontrolü zorlaşırken, beslenme avantajı da kayboluyor” ifadelerini kullandı.
“Mikro besin ögeleri yönünden eksik kalmayın”
Diyetisyen Gündüz, vegan veya vejetaryen beslenme uygulayanların özellikle demir, çinko, selenyum, iyot ve bakır gibi mikro besin ögeleri açısından eksiklik yaşamamaları gerektiğini belirterek şu uyarıda bulundu:
“Bu tür diyetleri bir sağlık profesyonelinin rehberliğinde uygulamak gerekir. Aksi halde bağışıklık sistemi zayıflayabilir ve enerji düşüklüğü görülebilir. Her bireyin vücut yapısı, metabolizması ve ihtiyaçları farklıdır; dolayısıyla kişiye özel planlama yapılmalıdır.”
“Akdeniz diyeti, en sürdürülebilir model”
Vegan ve Akdeniz diyetleri arasındaki farkı değerlendiren Gündüz, “Yapılan çalışmalarda kanser riskini azaltmada vegan beslenme modeli ile Akdeniz diyeti arasında anlamlı fark olmadığı görülmüştür. Ancak Akdeniz diyeti çok daha sürdürülebilir bir beslenme biçimidir. Zeytinyağı, balık, tam tahıllar, sebze ve meyve ağırlıklı bu diyet, hem sağlığı korur hem de uzun vadede dengeli yaşam tarzı sunar” dedi.
“Hayvansal ürünleri tamamen çıkarmak şart değil”
Gündüz, vegan diyetlerde et ve et ürünlerinin tamamen çıkarılmasının bazı sağlık riskleri doğurabileceğini belirterek, “Et ürünleriyle birlikte salam, sucuk ve pastırma gibi işlenmiş gıdaları hayatımızdan çıkarmak kolon kanseri riskini azaltır. Ancak Akdeniz diyetinde de bu besinlere yer verilmez. Dolayısıyla dengeli, çeşitliliği koruyan Akdeniz tarzı beslenme hem sağlık açısından güvenli hem de yaşam boyu sürdürülebilir bir modeldir” diye konuştu.