İthalat ve yüksek kur fiyatları arttırıyor
Küresel piyasalarda Brent petrol varili 70-80 dolar arasında dalgalanıyor, bu da ithalatı etkiliyor. Türkiye petrolün yüzde 90'ını ithal ediyor, yani dışarıya bağımlıyız. Dolar/TL kuru 40'ı geçince, her zam TL'ye ekstra yük bindiriyor. ÖTV ve KDV gibi vergiler, pompa fiyatının yarısından fazlasını oluşturuyor. Örneğin, benzinde ÖTV litre başına 12 TL'yi buluyor, enflasyonla artıyor. Bu vergiler devletin bütçesine katkı sağlıyor ama vatandaşı eziyor. Asgari ücret 2025'te net 22 bin TL'ye yükseldi, ama alım gücü düşük. Bir asgari ücretle sadece 400 litre benzin alınabiliyor, eskiden 600'ü geçerdi. Avrupa'da asgari ücretle 800-1000 litre alınırken, bizde durum içler acısı. Yüksek enflasyon, maaş zamlarını eritiyor, yakıt ise her ay zamlanıyor. Nakliye maliyetleri artınca gıda ve diğer ürünler de pahalanıyor. Uzmanlar, kur istikrarı ve vergi indirimiyle fiyatların düşebileceğini söylüyor. Ama şimdilik indirim ufukta görünmüyor, zamlar devam ediyor. Vatandaşlar toplu taşıma ve tasarrufa yöneliyor, ama çözüm kalıcı değil. Hükümet, yerli enerji yatırımlarıyla bağımlılığı azaltmayı planlıyor. Sonuçta, maaşlara göre akaryakıt Türkiye'yi en çok vuran giderlerden biri.
Peki, çözüm ne?
Türkiye'de akaryakıt fiyatlarını düşürmek için öncelikle dolar/TL kuru istikrara kavuşmalı ve enflasyon kontrol altına alınmalı. ÖTV ve KDV gibi yüksek vergilerde indirime gidilerek pompa fiyatları hafifletilebilir. Ayrıca, yerli enerji üretimine yatırım yaparak petrol ithalatına bağımlılık azaltılmalı. Bu çözümlerin etkili olması için ekonomik istikrar ve politik kararlarla 3-5 yıl gerekebilir, ancak tam başarı garanti değil.