Et açısından 2026 yılı daha zorlu geçecek
Raporda, 15 yıldır aralıksız devam eden canlı hayvan ve kırmızı et ithalatının yerli üretimi artırmak bir yana, sürü varlığını sürekli erittiği ve Türkiye’yi dünyada ikinci büyük ithalatçı konumuna getirdiğine dikkat çekildi. Yüksek girdi maliyetleri, damızlık hayvan kesimleri, buzağı kayıpları ve verimsiz mera kullanımı gibi yapısal sorunların 2026’da daha da ağırlaşacağı uyarısı yapılırken, mevcut politikaların sektörde kronik bağımlılık yarattığı vurgulandı. Amerika Tarım Bakanlığı (USDA), 20 Kasım 2025 tarihinde yayımladığı “Türkiye Hayvancılık ve Ürünleri” raporunda sektörün ağır bir kriz içinde olduğunu belirtti. Rapora göre Türkiye canlı hayvan ithalatında dünyada ikinci sırada yer alırken canlı hayvan ihracatı sıfır seviyesinde bulunuyor. 2026 yılında Türkiye’nin 450 bin baş sığır ithal etmesi ve 70 bin ton kırmızı et ithalatı yapması öngörülüyor. Sığır varlığının 2026’da yüzde 4 azalarak 14,3 milyon başa gerileyeceği tahmin ediliyor. Bu düşüşün temel nedenleri yüksek kesim eğilimi, artan üretim maliyetleri ve düşük kârlılık olarak sıralandı. Özellikle damızlık hayvanların kesime gönderilmesi gelecekteki üretim kapasitesini ciddi şekilde tehdit ediyor. Yem hammaddelerinin yüzde 60’ının ithal edilmesi ve girdi maliyetlerindeki artış krizi derinleştiriyor. Türkiye’de sığır başına düşen mera alanı 0,80 hektar iken Avrupa’da hektar başına ot verimi Türkiye’nin 8 katından fazla. 2025’te şap hastalığı nedeniyle yoğun kesimler yaşanırken sığır sayısı yüzde 4 düşüşle 14,9 milyon başa inecek. Raporda Et ve Süt Kurumu’nun (ESK) ithal besi sığırlarını üreticilere yüksek fiyattan sattığı eleştirisi yer aldı. 2024’te Türkiye 788 milyon dolar ödeyerek 514 bin 869 baş canlı sığır ithal etti. AB ülkelerindeki Mavi Dil hastalığı ve ABD’ye uygulanan bilimsel olmayan kısıtlamalar nedeniyle bu ülkelerden ithalat azaldı. Brezilya ve Uruguay’dan besi ve damızlık sığır ithalatı artırıldı. 21 Ekim 2025’te Uruguay’dan gelen 3 bin baş sığır yüklü gemi belge eksiklikleri gerekçesiyle Bandırma açıklarında 24 gün bekletildi ve onlarca hayvan öldü. ABD’den canlı sığır ithalatı 2024 Nisan’ından beri Yüksek Patojenik Kuş Gribi gerekçesiyle tamamen durduruldu. Çiğ süt referans fiyatı litre başına 18,35 TL (0,45 $) olarak belirlenirken üreticiler gerçek maliyetin 20,50 TL olduğunu belirtiyor. Yıllık 400-500 bin baş buzağı kaybı yaşandığı ve bu rakamın ithal edilen hayvan sayısına neredeyse eşit olduğu vurgulandı. Hayvancılıktan vazgeçen üreticilerin hayvanlarını kesmesi nedeniyle 2025’te kırmızı et üretiminin 1,7 milyon ton, 2026’da 1,8 milyon ton olacağı tahmin ediliyor. Hükümet et fiyatlarını düşürmek için 2024’te ithalatı iki katına çıkararak 79 bin ton kırmızı et ithal etti. USDA raporu özetle 15 yıldır devam eden ithalat politikalarının ne yerli üretimi artırdığını ne de et fiyatlarını düşürebildiğini, aksine sektörü kronik bağımlılığa sürüklediğini ortaya koyuyor.
