İstanbul’da tatil yapan dört kişilik Böcek Ailesi’nin sokaktan aldıkları midye ve kumpir sonrası gıda zehirlenmesi şüphesiyle hastaneye kaldırılması; anne ve iki çocuğun hayatını kaybetmesi, babanın yoğun bakımda tedavi edilmesi, sokak lezzetlerinde hijyen konusunun ne kadar kritik olduğunu bir kez daha ortaya koydu. Uzmanlar, her gün acil servislere çok sayıda gıda zehirlenmesi vakası başvurduğunu belirterek, özellikle midye, tavuk, kokoreç ve soğuk sandviç gibi ürünlerin ciddi risk taşıdığını vurguladı.
“Midye, tavuk, kumpir… En riskli gıdalar arasında”
Biruni Üniversitesi Hastanesi Acil Tıp Uzmanı Dr. Gültekin Akyol, özellikle sokakta satılan ürünlerde toksin riskinin yüksek olduğuna dikkat çekti:
“Midye, tavuk, kokoreç, köfte ve kumpir gibi sokak lezzetlerinde toksin bulaşı sık görülüyor. Midye hem denizden gelen bakterileri barındırabilir hem de içindeki pilav çok hızlı bozulur. Kumpirde kullanılan salata, yoğurt ve süt ürünleri doğru sıcaklıkta saklanmadıysa zehirlenme riski katlanıyor.”
Akyol, eldiven kullanımının çoğu zaman yanıltıcı olduğunu, aynı eldivenle para alınıp ürün hazırlanmasının bulaşmayı artırdığını belirtti.
“İlk 6–12 saat kritik: Çok hızlı sıvı kaybı kalp durmasına yol açabilir”
Akyol, özellikle tavuk kaynaklı zehirlenmelerin çok hızlı seyrettiğini ifade etti:
“İlk 6–12 saatte yoğun ishal, kusma ve sıvı kaybı gelişir. Müdahale gecikirse tansiyon düşer, kalp ritmi bozulur ve ölümcül tablolar oluşabilir.”
Uzman, midyenin tek bir adedinin bile botulinum toksini içeriyorsa ölümcül olabileceğini söyledi.
“2–3 gün önce yediğiniz bir gıda da zehirleyebilir”
Dahiliye Uzmanı Dr. Zübeyde Yüce Alğan, zehirlenme belirtilerinin gıdanın türüne göre farklı zamanlarda ortaya çıkabileceğini aktardı:
“Gıdayı aldıktan 6 ila 72 saat arasında zehirlenme gelişebilir. Daha önceki gün yediğiniz bir ürün de zehirleyebilir. Çocuklar ve yaşlılar daha ağır etkilenir. Çok yoğun bulaş varsa karaciğer yetmezliği, bilinç kaybı, nörolojik etkiler hatta ölüm meydana gelebilir.”
Alğan, botulinum toksininin özellikle et, süt ürünleri, balık ve bozulmuş konservelerde bulunabildiğini vurguladı.
Botulizm riski: “Bir kavanozun kapağındaki hafif şişme bile alarmdır”
Uzmanlar, konserve veya hazır ürünlerde kapak bombe yapmışsa asla tüketilmemesi gerektiğini hatırlattı.
Botulizm zehirlenmesinin belirtileri şunlar olabilir:
- çift görme
- konuşma ve yutma güçlüğü
- kas güçsüzlüğü
- idrar azalması
- hızla kötüleşen bilinç durumu
Bu bulguların acil müdahale gerektirdiği belirtildi.
Uzmanlar, sokak lezzetlerinin tamamen yasaklanması gerektiğini söylemiyor ancak mutlaka güvenilir, denetimi bilinen yerlerin tercih edilmesi gerektiğini vurguluyor.
Özellikle çocuklar, yaşlılar, hamileler ve bağışıklığı düşük bireylerde riskin çok daha yüksek olduğu belirtilirken, “Şüpheli bir gıda gördüğünüzde tadına bakmayın, koklamayın bile. Hijyeninden emin olmadığınız yiyecek sağlığınızı tehlikeye atmaya değmez” uyarısı yapılıyor.