İzmir Körfezi, son yıllarda özellikle yaz aylarında zararlı alg patlamaları ile boğuşuyor. Mikroskobik alglerin kontrolsüz çoğalmasıyla deniz yüzeyinde renk değişimleri, oksijen azalması, balık ölümleri ve kötü kokular yaşanıyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi, bu sorunu çözmek için dünya çapında etkili sonuçlar veren bir yöntemi masaya yatırdı: Modifiye kil.
UNESCO’nun önerisiyle İzmir’e gelen ve Körfez Çalıştayı’na katılan Dr. Isaac Yuan, bu yöntemin detaylarını anlattı. Yuan’a göre modifiye kil, doğaya zarar vermeyen, ancak zararlı algleri etkisiz hale getiren “bilimsel bir yangın söndürücü.”
“Ya denizi izleyerek kaybedeceğiz, ya birlikte kurtaracağız”
Dr. Yuan, modifiye kilin doğadan gelen, çevreci ve etkili bir çözüm olduğunu belirtti:
“Modifiye kil, doğadan gelen ve yine doğaya geri dönen bir araç. Zararsız ama etkili. Bu yöntem bir müdahale değil, bir iyileştirme. Ya doğayı kaybetmeyi izleriz ya da bilimin sunduğu fırsatlarla onu birlikte kurtarırız. Bilimle denizi korumak mümkün. Yeter ki bilgiyle hareket edelim, korkularla değil.”
Körfez'de kırmızı alarm: Alg oranı %90’a ulaştı
Yuan, İzmir Körfezi'nde özellikle Polykrikos türü zararlı alglerin tehlikeli boyutlara ulaştığını ve 2025 gözlemlerine göre reaktif oranının %90’a çıktığını söyledi. Bu oran, ekosistem için açık bir kırmızı alarm.
“Bu durum sadece İzmir’e özgü değil. Dünya genelinde 60’tan fazla ülkenin kıyılarında benzer sorunlar yaşanıyor. Ancak İzmir’in bu konuda hızlı hareket etmesi, örnek olabilir.”
Modifiye kil nasıl çalışıyor?
Modifiye kil (Modified Clay), görünüşte sıradan bir toprak gibi olsa da, bilimsel yöntemlerle yüzey özellikleri değiştirilmiş bir malzeme. Suya püskürtüldüğünde:
-
Zararlı algleri yüzeyine çekiyor,
-
Onları dibe çöktürüyor,
-
Güneş ışığını kesiyor,
-
Toksin yayılmasını engelliyor,
-
Oksijen seviyesini yükseltiyor.
Kısacası, denizin yeniden nefes almasını sağlıyor. Bu yöntem; Çin, Japonya, Kore, Peru ve ABD gibi ülkelerde başarıyla kullanılıyor.
“Bu bir bilimsel katliam değil, yaşamsal kurtarma”
Bazı çevrelerin yönteme eleştiri getirmesine ise Dr. Yuan net yanıt verdi:
“Bu bir doğa katliamı değil. Tıpkı orman yangınına müdahale gibi, denizdeki felakete doğadan gelen bir çözümlerle müdahale ediyoruz. Denizi çamurla kaplamak değil, bilimle canlandırmak. Bu uygulamadan sonra balık ölümleri durdu, oksijen arttı, su altı bitkileri yeniden büyümeye başladı.”
2005 yılında Çin’in Nanjing kentindeki Xuanwu Gölü’nde yapılan uygulamadan örnek veren Yuan, 5 gün içinde hücre sayısında %80 azalma sağlandığını, su kalitesinin arttığını, ve üç yıl boyunca alg patlaması yaşanmadığını söyledi.
İzmir Körfezi’ne özel formül geliştiriliyor
Yöntemin birebir Çin’deki modelle uygulanmadığını belirten Yuan, İzmir Körfezi’nin dinamiklerine özel uygulama için İZSU, İZDENİZ ve yerel üniversitelerle ortak çalışma yürütüldüğünü aktardı:
“Kilin türü, miktarı ve uygulama şekli İzmir’e göre belirleniyor. Saha verileri, laboratuvar analizleri ve toplumun desteğiyle güvenli ve etkili bir model kuracağız. Bu yöntem, denizi kirletmez; aksine onu yaşatır.”
“Korkularla değil, bilgiyle ilerlemeliyiz”
Yuan, modifiye kilin tek çözüm olmadığını ama en acil ve etkili ilk adım olduğunu ifade etti. Uygulamanın ardından uzun vadede kanal sistemleri düzenlenmeli, atıklar denetim altına alınmalı, erken uyarı sistemleri kurulmalı. Modifiye kil ise “ilk yardım çantası” gibi kullanılmalı:
“Korkularla değil, bilimsel verilerle ilerleyelim. Modifiye kil çevreye zarar vermez, doğaya uyumlu bir araçtır. Balıklara, karideslere, midyelere zarar verdiğine dair hiçbir bilimsel bulgu yok. Aksine canlı sayısı arttı. İzmir Körfezi için umut olacaksa, bu umut bilimin ışığında doğacak.”
Modifiye kil nedir? Ne işe yarar?
-
Yüzeyi değiştirilmiş özel bir kildir.
-
Zararlı algleri dibe çöktürür.
-
Suyun oksijenini artırır, toksinleri azaltır.
-
Ekosistemin canlanmasına yardımcı olur.
-
Doğal, çevreci ve geçici bir ilk müdahale aracıdır.
