Mevsim geçişlerinde uykusuzluk sık karşılaşılan bir durum. Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Belma Doğan Güngen, bu dönemde vücutta oluşan fiziksel stresin uyku düzenini etkilediğini belirtiyor.
Ani sıcaklık değişimleri biyolojik ritmi bozuyor
İstinye Üniversitesi Liv Hospital Bahçeşehir Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Güngen, sıcaklık farkları, rüzgâr ve nem değişikliklerinin vücutta fiziksel stres oluşturduğunu söyledi. Bu dönemde üst solunum yolu enfeksiyonlarının da arttığını belirten Prof. Dr. Güngen, bunun da uyku düzenini olumsuz etkilediğini ifade etti.
Işık-karanlık döngüsü uykuya etki ediyor
Vücudun biyolojik saati olan sirkadiyen ritim, ışığa son derece duyarlı bir sistem. Prof. Dr. Güngen, “Melatonin ve kortizol gibi uyku ve stresi düzenleyen hormonlar ışık-karanlık döngüsünden doğrudan etkilenir. Mevsim geçişlerinde ışık yoğunluğu değiştiğinde uyku-uyanıklık sinyalleri de bozulabilir” dedi.
Uykusuzluğun sağlığa etkileri
Kaliteli uyku, beyin sağlığı, hafıza, öğrenme, hormonal denge ve doku onarımı için kritik öneme sahip. Prof. Dr. Güngen, yeterli uyku alınmadığında bağışıklığın düştüğünü, yorgunluk, halsizlik, odaklanma güçlüğü ve ruh halinde dalgalanmaların daha sık görüldüğünü belirtti.
Mevsim geçişlerinde dikkat edilmesi gereken belirtiler
-
Uykuya dalmada güçlük
-
Sürekli yorgunluk ve halsizlik
-
Dikkat ve konsantrasyon sorunları
-
Ruh halinde belirgin değişiklikler
-
Enfeksiyonlara yatkınlık
Uyku düzenini koruma önerileri
Prof. Dr. Güngen, uyku hijyenine dikkat ederek şu önerilerde bulundu:
-
Her gün aynı saatte yatıp kalkın
-
Saat 17.00’den sonra kahve, çay ve çikolata gibi uyarıcılardan kaçının
-
Yatmadan önce ışık ve gürültüyü azaltın
-
Elektronik cihazları yatak odasından uzak tutun
-
Ağır yemek, alkol ve sigaradan kaçının
-
Gündüz uykularını sınırlayın
-
Düzenli hafif-orta egzersiz yapın (yatmaya yakın olmamalı)
-
Gevşeme teknikleri ve meditasyon uygulayın
Kafein, alkol ve sigaranın uyku kalitesini düşürdüğünü vurgulayan Prof. Dr. Güngen, elektronik cihazlardan yayılan mavi ışığın melatonin üretimini baskıladığı için yatmadan en az 1 saat önce kullanımın bırakılması gerektiğini söyledi.
Kronik Hastalığı Olanlar Daha Dikkatli Olmalı
Kronik hastalığı veya düzenli ilaç kullanan kişilerin uyku düzenine daha fazla özen göstermesi gerekiyor. Prof. Dr. Güngen, bu kişilerin 7-9 saat uyuması ve melatonin salgısının en yoğun olduğu 00.00-03.00 saatlerini uykuda geçirmesinin önemine dikkat çekti.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Prof. Dr. Güngen, şu durumlarda uzman yardımı alınmasını öneriyor:
-
Uykusuzluk günlük yaşamı veya iş/okul performansını etkiliyorsa
-
Şikâyet birkaç günle sınırlı kalmayıp devam ediyorsa
-
Uyku hijyenine dikkat edilmesine rağmen uyku sorunu düzelmiyorsa