Mars bugün kurak ve radyasyon dolu bir gezegen olsa da bilim insanları, geçmişinde okyanuslar ve kıyı şeritleri bulunduğuna dair önemli kanıtlar elde etti. Çin’in Zhurong keşif aracıyla yapılan yeni araştırmalar, Mars’ın yüzeyinin altında eski kıyı çizgilerine işaret eden jeolojik oluşumlar tespit etti.
Mars’ta kıyı şeritleri ve okyanus izleri bulundu
Çin’in Tianwen-1 misyonu kapsamında Mayıs 2021’de Mars’a iniş yapan Zhurong gezgini, Kızıl Gezegen’in Utopia Planitia bölgesini incelemeye başladı. Bu bölge, 1976’da NASA’nın Viking 2 aracının da araştırdığı alanla aynı konumda bulunuyor.
Bilim insanları, Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımladıkları çalışmada, Zhurong’un yeraltı radar görüntülerinin Mars’ın yüzeyinin altında kıyı şeritlerine dair güçlü kanıtlar sunduğunu belirtti. Çalışmanın ortak yazarlarından Penn State Üniversitesi’nden Dr. Benjamin Cardenas, keşfi şöyle değerlendirdi:
"Zhurong, uydu verilerine dayanarak eski kıyı çizgileri haritalanmış olan Utopia Planitia’nın güneyine gönderildi. Radar verileri, burada gömülü sahil hatlarına işaret ediyor."
Mars’taki kıyılar Dünya’dakilere benziyor
Araştırmaya göre, Mars’ın kuzey düzlüklerinde elde edilen veriler, Dünya’daki kıyı şeritlerinde yeraltı radar teknolojisiyle gözlemlenen jeolojik yapılarla benzerlik gösteriyor. Mars’ta bulunan tortul tabakaların eğimi, okyanusun yönüne doğru bir oluşum gösterdiğini ortaya koyuyor.
Dr. Cardenas, bu jeolojik yapıların Mars’ta bir dönem okyanus, dalgalar ve nehirlerin aktif olduğunu kanıtladığını belirtti:
"Bu, basit bir yapı gibi görünebilir. Ancak burada dalgaların, gelgitlerin ve tortu taşıyan nehirlerin bulunmuş olması gerekiyor. Tüm bu süreçlerin uzun bir süre boyunca aktif olduğunu söyleyebiliriz."
Bilim insanları ayrıca, bu kıyı şeridinin zaman içinde konum değiştirdiğini tespit etti. Yapılan ölçümlere göre, bu kıyı şeridi en az 1.3 kilometre kuzeye doğru genişlemiş.
Mars’ta geçmiş yaşamın izleri olabilir mi?
Bu keşif, Mars’ın geçmişte yaşanabilir olup olmadığı sorusunu yeniden gündeme getirdi. Dr. Cardenas, Mars’taki kıyı şeritlerinin gezegenin yüzeyinde bir zamanlar sığ su, hava ve kara arasındaki etkileşimi gösterdiğini belirterek şunları söyledi:
"Dünya’da yaşamın ortaya çıkışına dair en önemli senaryolardan biri, sığ sularda gerçekleşen biyolojik süreçlerdir. Mars’ta böyle bir bölge bulmak, geçmiş yaşam arayışında kritik bir nokta olabilir."
Ancak bilim insanları, Mars’taki kıyıların Dünya’daki sıcak, kumlu plajlardan farklı olduğunu ve gezegenin geçmişte de oldukça soğuk bir iklime sahip olduğunu vurguluyor. Buna rağmen Dr. Cardenas, bu keşfin Kızıl Gezegen’in tarihini anlamak açısından büyük bir adım olduğunu belirterek şunları ekledi:
"Jeolojiyle ilgilenmek ve bu eski manzaraları yeniden inşa etmek gerçekten büyüleyici. Mars’ta bir zamanlar kıyı şeritlerinin olması, gezegenin geçmişine dair daha fazla ipucu bulmamız için heyecan verici bir fırsat sunuyor."
