Türkiye’nin kışlık sebze üretim merkezlerinden biri olan İzmir’de, beyaz altın pamuktan sonra “yeşil altın” brokolinin hasadı başladı. Başta Menemen Ovası, Torbalı ve Ödemiş olmak üzere birçok üretim havzasında sabahın ilk ışıklarıyla tarlalara giren işçiler, zorlu hava koşullarına rağmen yoğun mesai yürütüyor.
Verimli toprakları, iklim avantajı ve güçlü üretim altyapısıyla öne çıkan İzmir’de brokoli rekoltesinin bu yıl da 65 bin ton seviyelerinde gerçekleşmesi bekleniyor. TÜİK ve İzmir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerine göre, Türkiye’de üretilen brokolinin yaklaşık yüzde 50’si İzmir’den karşılanıyor.
Tarladan toplanan ürünler, kamyonlarla başta İstanbul ve Ankara olmak üzere ülkenin dört bir yanındaki hallere sevk ediliyor.
Tarlada 10–15 TL, pazarda 40–50 TL: Üretici ve tüketici aynı anda mağdur
Menemenli üreticiler bu yıl verimden memnun olsa da maliyet yükünün ağırlaştığını söylüyor. Girdi fiyatlarındaki artış; mazot, gübre, ilaç, işçilik kalemlerinde ciddi baskı yaratıyor. Kalitesine göre tarlada kilosu 10–15 TL arasında tüccara satılan brokoli, aracı komisyonları, nakliye ve pazar zinciri nedeniyle semt pazarlarında ve marketlerde 40–50 TL’ye ulaşıyor. Bu durum hem üreticiyi hem tüketiciyi zorluyor; üretici düşük fiyata ezilirken tüketici yüksek fiyat ödemek zorunda kalıyor.
“Çiftçi düşük fiyatların altında eziliyor”
Yanıköy’de yaklaşık 20 yıldır tarımla uğraşan üretici Turgay Yıldırım, brokoli üretim sürecindeki emeği ve ekonomik dengeleri şu sözlerle anlattı:
“Kışlık sebzede ülkenin yükünü taşıyoruz. Brokoliyi 10 liraya hale götürmemize rağmen pazara ulaşınca 40–50 liraya satılıyor. Bu durumda hem halk hem çiftçi mağdur. Biz düşük fiyata eziliyoruz, tüketici yüksek fiyata almak zorunda kalıyor. Bu denge bir türlü sağlanamıyor.”
Yıldırım ayrıca brokoli yetiştirmenin ne kadar zahmetli olduğunu vurgulayarak, fidelerin tarlaya hazırlanmasından sulamaya, ilaçlamadan hasada kadar büyük bir emek harcandığını belirtti.
“Yeşil Altın”: Zor, zahmetli ama sağlıklı bir ürün
Hasatta çalışan kadın işçilerin sapından kesip kasalara yerleştirdiği brokolileri taşıyan kertelci Arif Budak, süreci şöyle anlattı:
“Ekim ayında fideleri toprakla buluşturuyoruz. Çapalama, ilaçlama, bakım derken kesim Aralık’ın ilk haftası başlıyor. Sabah 6’da tarlaya geliyoruz, 7.30’da kesime giriyoruz. Çamurun içindeyiz, gerçekten zor bir iş. Ama brokoli çok kıymetli bir ürün, halk arasında ‘Yeşil Altın’ denmesi boşuna değil.”
Budak ayrıca brokolinin sağlık açısından önemine değinerek her gün tükettiğini ve herkesin gönül rahatlığıyla yemesi gerektiğini söyledi.
Sonuç: İzmir’in “Yeşil Altın”ı sofralara yolculuğa çıktı
Menemen Ovası’nda başlayan hasat, önümüzdeki aylarda artarak devam edecek. Üretim güçlü, kalite yüksek; ancak fiyat zinciri hem çiftçiyi hem tüketiciyi sıkıştırmaya devam ediyor. İzmir’in verimli topraklarında başlayan brokoli yolculuğu, Türkiye’nin dört bir yanında sofralara ulaşıyor — fakat tarladaki fiyatla tezgahtaki fiyat arasındaki uçurum çözüm bekleyen önemli bir tarım piyasası sorunu olarak öne çıkıyor.
