İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay döneminde toplu ulaşımda uygulanan sübvansiyon ve tarife politikaları, kent tarihinin en kapsamlı destek programına dönüştü. Artan ekonomik maliyetlere rağmen, belediye toplu ulaşım hizmetlerini erişilebilir, uygun fiyatlı ve sürdürülebilir kılmak için bütçesinden hiç olmadığı kadar yüksek destek ayırdı.
İzmir Büyükşehir Belediyesi, toplu ulaşım altyapısını güçlendirirken aynı zamanda İzmirlilerin günlük ulaşım giderlerini azaltmayı hedefleyen politikaları kararlılıkla uyguluyor. Bu kapsamda Türkiye’de örnek gösterilen 90 dakika ücretsiz aktarma sistemi yeniden devreye alındı, Halk Taşıt uygulaması sürdürüldü ve indirimli tarifeler genişletildi.
Toplu taşıma hizmetleri yalnızca ESHOT’la sınırlı kalmadı; İZTAŞIT, İZULAŞ, İZDENİZ ve Metro AŞ de belediye bütçesinden doğrudan sübvanse edilerek kent genelinde bütüncül ulaşım desteği sağlandı.
Yüzde 83’ünü Büyükşehir karşılıyor: Gelir gider dengesinde tarihi fark
ESHOT Genel Müdürlüğü verilerine göre:
-
Otobüs bilet gelirleri işletme giderlerinin yalnızca %17’sini karşılıyor.
-
Giderlerin %83’ü doğrudan İzmir Büyükşehir Belediyesi bütçesinden finanse ediliyor.
Aynı durum diğer ulaşım birimleri için de geçerli. Gemilerden metroya, tramvaylardan İZTAŞIT araçlarına kadar tüm işletmelerde maliyetlerin büyük bölümü kamu kaynaklarıyla destekleniyor.
Bu desteklerin kent içi hizmet kapasitesine yansıması da güçlü oldu. Dr. Cemil Tugay döneminde yapılan yeni düzenlemelerle İzmir’de hat sayısı 471’e yükseldi. Bu sayı, kentin tarihindeki en geniş hat ağı dönemlerinden birini oluşturuyor. Yeni açılan hatlarla birlikte daha fazla mahalle toplu ulaşıma erişebilir hâle getirildi.
Bütçede ulaşım desteği yükseldi: 9 milyardan 11,2 milyara
2025 yılı bütçesinde yıl başında 9 milyar TL olarak öngörülen ulaşım destek kalemi, uygulanan yeni politikalar doğrultusunda aralık ayı itibarıyla 11,2 milyar TL’ye çıkarıldı. 2026 yılı bütçesinde ise yalnızca ESHOT için 14 milyar TL yardım öngörülüyor. Bu kaynakla toplu ulaşım hizmetlerinde hem sürdürülebilirliğin sağlanması hem de sübvansiyon politikalarının güçlendirilerek devam ettirilmesi hedefleniyor.
Yurttaşın bütçesine aylık 900 TL katkı
Ulaşım politikalarının doğrudan vatandaş bütçesindeki etkisi oldukça çarpıcı. 90 dakika ücretsiz aktarma sistemi, Halk Taşıt indirimi, öğrenci abonman kartları, Anne Dayanışma Kartı, genişletilen İZTAŞIT uygulamaları ve diğer indirimlerde yapılan düzenlemeler sayesinde İzmirli yurttaşlara aylık ortalama 900 TL ekonomik katkı sağlanıyor.
İzmir’de 30 TL’ye yolculuk mümkün
Türkiye’nin diğer büyükşehirleriyle karşılaştırıldığında, toplu ulaşım ücretleri arasında ciddi farklar bulunuyor. Çeşitli şehirlerde 2, 3 veya 5 aktarma yapılan yolculuklarda maliyetler:
-
51 TL,
-
88 TL,
-
91 TL seviyelerine kadar çıkabiliyor.
İzmir’de ise durum farklı. 90 dakika aktarma sistemi sayesinde, bir yetişkin yolcu tek biniş ücretiyle 30 TL’ye yolculuğunu tamamlayabiliyor. Üstelik aktarma sayısı maliyeti artırmıyor; 90 dakika içinde yapılan tüm aktarmalar ücretsiz. Bu uygulama, hem kent içi ulaşım maliyetlerinin kontrol altına alınmasını sağlıyor hem de yurttaşların günlük yaşamında önemli bir ekonomik rahatlama yaratıyor.
