Geçmişten günümüze İzmir Körfezi
İzmir İç Körfezi, binlerce yıllık tarihiyle medeniyetlerin kesişim noktası olarak öne çıkıyor. Antik Smyrna kenti, MÖ 3300’lerde körfezin Bayraklı kıyılarında kuruldu. İç körfez, antik dönemde gemilerin güvenle demir attığı doğal bir liman olarak biliniyordu. Homeros’un destanlarında Smyrna, ticaret ve kültür merkezi olarak anılıyordu. MÖ 7. yüzyılda İyon uygarlığının önemli limanlarından biri haline geldi. İç körfezin suları, Pers istilalarına tanıklık etti. MÖ 334’te Büyük İskender’in gelişi, körfezin stratejik önemini artırdı. Helenistik dönemde, Kadifekale’den iç körfeze uzanan ticaret yolları canlandı. Roma döneminde Agora, iç körfezin kıyısında bir pazar ve yönetim merkeziydi. Bizans çağında körfez, deniz savunması için kalelerle güçlendirildi. 11. yüzyılda Türklerin bölgeye gelmesiyle iç körfez, Çaka Bey’in deniz üssü oldu. 1402’de Timur’un Liman Kalesi’ni yıkması, körfezin savunmasını değiştirdi. Osmanlı döneminde iç körfez, Kemeraltı Çarşısı’yla ticaretin kalbiydi. 17. yüzyılda Levanten tüccarlar, körfez kıyılarında konaklar inşa etti. I. Dünya Savaşı’nda Sancakburnu önünde batan gemiler, körfezin savaş tarihine eklendi. 19. yüzyılda Gediz Nehri’nin alüvyonları, iç körfezin sığlaşmasına neden oldu. Bu nedenle nehrin yatağı değiştirilerek körfezin dolması önlendi. Arkeolojik buluntular, iç körfezin antik liman yapılarını hâlâ sakladığını gösteriyor. Körfezdeki batıklar, özellikle 1800’lerden kalma yük gemileri, tarihin derinliklerinde yatıyor. İzmir İç Körfezi, bu tarihi mirasıyla, geçmişin izlerini günümüze taşıyor. Antik dönemde körfezin kıyıları, amforalar ve seramiklerle dolu ticaret gemilerinin uğrak yeriydi. MÖ 5. yüzyılda Pers donanmasının körfezde demirlediği tarihi kayıtlarda yer alıyor. Roma döneminde inşa edilen liman mendirekleri, körfezin sularında hâlâ izler taşıyor. Bizans’ın deniz surları, iç körfezin savunmasında kritik bir rol oynadı. Çaka Bey, körfezi üs yaparak Ege’de ilk Türk deniz gücünü kurdu. Osmanlı döneminde körfez, pamuk ve incir ticaretinin merkezi haline geldi. 18. yüzyılda iç körfez, Avrupa’ya ihraç edilen malların yükleme noktasıydı. 1800’lerde İzmir İç Körfezi, Osmanlı İmparatorluğu’nun en önemli ticaret limanlarından biri olarak yoğun bir şekilde kullanılıyordu. Körfez, pamuk, incir, üzüm ve zeytinyağı gibi ürünlerin Avrupa’ya ihraç edildiği ana yükleme noktasıydı. Kemeraltı Çarşısı’na yakın limanlar, tüccarların ve Levanten ailelerin ticari faaliyetlerinin merkeziydi. İç körfezin sığ suları, küçük ve orta büyüklükteki ticaret gemilerinin demir atması için idealdi. Tarihi batıklar, bu dönemde körfezin canlı bir deniz ticareti merkezi olduğunu kanıtlıyor.
