İzmir Büyükşehir Belediyesi, son yıllarda artan yangınlara karşı daha güçlü ve sistematik bir mücadele yürütmek amacıyla dikkat çeken bir çalışmayı tamamladı. İzmir Planlama Ajansı (İZPA) tarafından hazırlanan “Belediyeler İçin Orman Yangını Acil Eylem Planı”, yalnızca İzmir’i değil, Türkiye genelindeki yerel yönetimleri de kapsayan bir rehber olma özelliği taşıyor.
Eylem planı, yangın öncesi erken uyarı sistemlerinden yangın sonrası ekosistem restorasyonuna kadar birçok farklı alanda uygulanabilir çözümler sunuyor. Planın en önemli hedefi, İzmir’i afetlere karşı dirençli bir kent haline getirmek ve diğer belediyelere de örnek olabilmek.
Yangın öncesinden sonrasına kadar kapsamlı eylemler
Plan, bir yıllık zaman dilimi içerisinde üç temel faza ayrıldı:
-
İlk 48 saat: Acil müdahale ve yangının kontrol altına alınması.
-
1 hafta - 4 ay: Yangının etkilerinin tespiti ve çevresel/toplumsal rehabilitasyon.
-
3 ay - 12 ay: İletişim, toplumsal farkındalık ve uzun vadeli planlama.
Bu çerçevede, yangına müdahalede koordinasyon, insan ve hayvan sağlığının korunması, hasar gören alanların rehabilitasyonu gibi adımlar yer alıyor.
İzmir’de yılda ortalama 12 bin yangın çıkıyor
2013-2023 verilerine göre İzmir, Muğla ve Antalya’dan sonra en çok orman yangını çıkan üçüncü il konumunda. Bu süreçte yıllık ortalama 165 orman yangını yaşanırken, toplam yangın sayısı yıllık ortalama 12 bine ulaşıyor. Yangınların yüzde 87’si insan kaynaklı, yüzde 13’ü ise yıldırım gibi doğal nedenlerden kaynaklanıyor.
En büyük yangınlardan biri 2019 yılında tam 53 saat sürmüş ve 4 bin hektarlık alan kül olmuştu. 2024’ün en yıkıcı yangınlarından biri ise 14 Ağustos’ta Karşıyaka’da çıkmış, yerleşim alanlarına ve sanayi tesislerine zarar vermişti.
Yangın sonrası ikinci afet tehlikesi: Sel riski
Eylem planında yangın sonrası oluşabilecek ikinci afet riski de gündeme getirildi. Karşıyaka’da yanan ormanların büyük bir bölümü, geçmişte sel felaketi sonrası ağaçlandırılan alanlardan oluşuyor. Bu bölgelerdeki bitki örtüsünün kaybı, sel ve erozyon riskini artırıyor.
Bu nedenle sel kontrolü kapsamında dere yataklarındaki binaların tespiti, taşkın önleme yapılarının bakımı ve yenilenmesi gibi çalışmalar da plan kapsamında yer alıyor.
Dirençli köylerden dijital sistemlere
İzmir Büyükşehir Belediyesi, yangınlara karşı sadece fiziksel değil, dijital altyapıyı da güçlendirdi:
-
443 su tankeri dağıtıldı.
-
Yerel halka ve gönüllülere eğitimler verildi.
-
Akıllı İhbar Sistemi (AİS) ve Afet Yönetim Sistemi (AYSİS) devreye alındı.
-
Yangın riski haritaları çıkarıldı.
-
Dirençli Köy Projesi başlatıldı.
Yangına dayanıklı bitki türlerinin dikimi, toprak iyileştirme çalışmaları ve hidrant sistemlerinin gözden geçirilmesi de plan dahilindeki adımlardan bazıları.
Paydaşlarla iş birliği ve bölgesel deneyim aktarımı
Plan, Orman Genel Müdürlüğü (OGM), AFAD gibi paydaş kurumlarla ortak protokoller hazırlanmasını ve koordinasyonun artırılmasını öngörüyor. Ayrıca Ege ve Akdeniz bölgelerindeki belediyelerle bilgi ve tecrübe paylaşımının artırılması hedefleniyor.
Çiftçiler, çobanlar, arıcılar ve biçerdöver operatörlerine yönelik eğitimler, yangın söndürücü temini, vahşi çöp alanlarının kapatılması ve imar planlarının yeniden gözden geçirilmesi de planın önemli adımlarından.
Planın tamamına nasıl ulaşılır?
İzmir Planlama Ajansı’nın hazırladığı “Belediyeler İçin Orman Yangını Acil Eylem Planı”na planizm.com/tr/yayinlar/eylem-planlari adresinden ulaşmak mümkün.
