Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (BEÜ), afet yönetimi alanında çığır açabilecek bir projeye imza attı. Üniversitenin Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu öncülüğünde geliştirilen Sentinel-1 adlı yazılım, radar uydu görüntülerini işleyerek heyelan gibi afetleri önceden tahmin edebilecek, deprem sonrası hasarları analiz edebilecek ve kaçak yapılaşmayı tespit edebilecek. Sistem, 16 ayrı işlemi tek bir otomatik uygulamada toplayarak büyük bir kolaylık sağlıyor.
Tüm yer bilimciler için ücretsiz erişim
Üniversitenin Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) desteğiyle geliştirilen sistem, şu an BEÜ’nün internet sunucularında çalışıyor ve üniversite dışındaki yer bilimciler tarafından da ücretsiz kullanılabilecek.
Rektör Özölçer: “Zamandan büyük tasarruf”
BEÜ Rektörü Prof. Dr. İsmail Hakkı Özölçer, radar verilerinin işlenmesinde büyük zorluklar bulunduğunu belirterek, “Bu yazılım sayesinde artık deprem, fay hatları ve heyelanlar daha etkili şekilde izlenebilecek. Tek bir program üzerinden herkesin kolayca kullanabileceği bir sistem geliştirildi. Türkiye’de bu alanda öne çıkan üniversitelerden biri haline geldik” dedi.
Prof. Dr. Kutoğlu: “Yer hareketleri milimetrik düzeyde tespit ediliyor”
Projeyi geliştiren Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, radar uydularının sağladığı bilgilerin genellikle yalnızca uzman bilim insanları tarafından işlenebildiğini, yeni yazılım sayesinde bu sürecin otomatikleştirildiğini ve herkesin kullanımına sunulduğunu söyledi. Kutoğlu, “Heyelanlar meydana gelmeden, yeryüzündeki milimetrik hareketler tespit edilebiliyor. Aynı zamanda fay hatlarının aktifliği, uzunluğu ve potansiyel deprem büyüklükleri hesaplanabiliyor. Tüm bu işlemleri yalnızca birkaç tıklamayla yapabiliyoruz” diye konuştu.
Tüm dünyayı kapsayan analiz imkânı
Yazılım, yalnızca Türkiye’ye değil, dünya genelindeki aktif jeolojik bölgelere yönelik analiz yapılmasına olanak tanıyor. Kullanıcılar ekran üzerinden bölge seçip tarih aralığını belirledikten sonra sistem gigabaytlarca radar verisini indirip otomatik olarak işliyor. Sonuç olarak, yer hareketleri zamana bağlı değişimiyle birlikte harita üzerinde görüntülenebiliyor.
Deprem, heyelan ve kaçak yapılaşma takibi
Sentinel-1 yazılımı;
Aktif heyelanların tespitinde
Deprem sonrası hasar analizlerinde
Fay hattı hareketliliğinin gözlenmesinde
Zayıf zeminlerin belirlenmesinde
Kaçak yapılaşmanın tespitinde
önemli bir araç haline gelmeyi hedefliyor.
Geliştirmeye açık yapı
Rektörlük talimatıyla sistemin ilerleyen dönemde internet üzerinden çoklu kullanıcıya açık bir platforma dönüştürülmesi hedefleniyor. Kutoğlu, “Kamu kurumlarının ilgisiyle daha büyük sunucu altyapıları kurulursa, bu yazılımı yaygınlaştırarak Türkiye genelinde afet risklerini daha etkin şekilde izleyebiliriz” dedi.
Sentinel-1 yazılımı, üniversite bünyesinde geliştirilen ve sahada aktif kullanım potansiyeli taşıyan nadir akademik projeler arasında yer alıyor. Bu sistemle birlikte, Türkiye’nin yerli ve milli teknolojilerle afetlere karşı daha hazırlıklı hale gelmesi amaçlanıyor.
