Son dönemde artan gıda zehirlenmeleri Türkiye genelinde ciddi bir halk sağlığı sorununa dönüşmüş durumda. Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Başkanı Ömer Ulaş Kırım, yalnızca Kasım ayının ilk üç haftasında 750 kişinin gıda zehirlenmesi nedeniyle hastanelere başvurduğunu belirterek, tedavi için başvurmayan ya da kayıtlara “gıda zehirlenmesi” olarak geçmeyen vakalar da düşünüldüğünde tablonun çok daha ağır olduğunu vurguladı.
“Basına sadece can kayıpları yansıyor, aslında tablo çok daha ağır.”
“Bu artış tesadüf değil, sistem sorunu”
Türkiye’de gıda güvenliği denetimlerinin yılda yalnızca iki kez yapıldığını hatırlatan Kırım, bu sıklığın artan vakaları önlemeye yetmediğini ve denetimlerin mutlaka sıklaştırılması gerektiğini vurguladı. Böcek ailesinin tüm fertlerinin yaşamını yitirdiği olayın ardından İstanbul Valiliği’nin karekod uygulaması ve numune saklama zorunluluğu gibi tedbirleri devreye aldığını belirten Kırım, ancak bu adımların tek başına yeterli olmadığını, esas sorunun denetim mekanizmasının güçlendirilmesi olduğunu ifade etti.
Enflasyon riski büyütüyor
Kırım, artan maliyetler nedeniyle birçok işletmenin gıdayı daha ucuza mal etmeye yöneldiğini, bunun da kalite düşüşüne ve zehirlenme risklerinin artmasına yol açtığını belirtti.
“Düşük kaliteli ürün kullanımı, hijyen eksikliği ve sıcak, soğuk zincirinin kırılması zehirlenmelerde başlıca etken.”
Yeni tedbirler yolda: 24 saat kamera ve numune sistemi
Alınması planlanan yeni önlemler arasında işletmelerin 24 saat kamera ile izlenmesi, pişirilen yemeklerden zorunlu numune saklanması ve toplu tüketim yapan kurumlarda gıda mühendisi bulundurma zorunluluğu bulunuyor. Oda, özellikle okullar, KYK yurtları, cezaevleri, spor tesisleri ve askeri alanlarda zehirlenmelerin yaygın olduğuna dikkat çekerek bu kurumlarda gıda kontrol süreçlerinin sıkılaştırılmasını talep ediyor.
“Uyarılarımız dikkate alınmalı”
Gıda Mühendisleri Odası, yıllardır yaptıkları uyarıların karşılık bulmamasından şikayet ederek, etkin denetim yapılmadığı sürece zehirlenme vakalarının artmaya devam edeceğini belirtti.
“Halk sağlığı için yetkililer bir an önce harekete geçmeli.”
“Teknik gözetim şart”
Belgede ayrıca küçük işletmelerin teknik denetim altında olmadığı, bu boşluğun giderilmesi için gıda danışmanlığı sisteminin zorunlu hale getirilmesi gerektiği yer aldı. Hazır yemek üreten tüm işletmelere açılıştan önce gıda güvenliği eğitimi ve belgelendirme zorunluluğu getirilmesi talep ediliyor.
Seyyar ve izinsiz satışlara kesin yasak talebi
Gıda Mühendisleri Odası, yerel yönetimlere,
“İşporta tarzı seyyar gıda satışı ve ruhsatsız noktalar kesinlikle izin verilmemelidir.”
çağrısında bulunarak, bu alanlarda hijyen ve üretim koşullarının kontrol edilemediğine, bu nedenle ciddi risk taşıdığına vurgu yapıyor.
Restoranlar açılmadan önce zorunlu gıda güvenliği eğitimi
Hazır yemek sunumu yapan tüm işletmeler için yeni bir sistem öneriliyor:
- İşletme açılmadan önce hem işletme sahibine hem çalışanlara gıda güvenliği eğitimi verilmeli.
- Eğitim nitelikli, sınavlı ve belgeli olmalı.
- İşletme ancak bu eğitimi tamamladıktan sonra faaliyete geçebilmeli.
- Kırımlı, bu sürecin Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından zorunlu hale getirilmesi gerektiğini belirtti.
“Küçük işletmeler gözetim altında değil” uyarısı
Oda’nın belgesinde vurgulanan en kritik noktalardan biri ise küçük işletmelerin denetim dışı kalması:
“Küçük çaplı gıda işletmeleri ve satış noktaları teknik gözetim altında değil.”
Bu boşluğun kapatılması için gıda danışmanlığı sisteminin zorunlu hale getirilmesi gerektiği belirtildi. Bu sistemle her işletme düzenli olarak uzman bir gıda mühendisi tarafından izlenecek.
Gıda İhtisas Mahkemeleri önerisi
Gıdada yaşanan ihlallerde mevcut yaptırımların yetersiz kaldığını belirten Oda, cezaların caydırıcı olmadığı için birçok işletmenin kapatıldıktan kısa süre sonra farklı bir adla yeniden açıldığına dikkat çekiyor. Bu nedenle, hem denetimlerin etkinliğini artırmak hem de süreçleri hızlandırmak amacıyla Gıda İhtisas Mahkemelerinin kurulmasının zorunlu hale geldiğini vurguluyor.