Kocaeli’nin Gebze ilçesinde 7 katlı Arslan Apartmanı’nın çökmesi, yapı güvenliği tartışmalarını yeniden gündeme getirdi. Olayda 5 kişiden 4’ü hayatını kaybederken, İzmir Ekonomi Üniversitesi Öğretim Görevlisi ve İnşaat Mühendisi Şeref Alpago, yapısal hatalara ve kaçak kat riskine dikkat çekti. Alpago, “Binanın yıkılma şekli, beton kalitesi, zemin ilişkisi ve eklenen katlar ciddi sinyaller veriyor” ifadelerini kullandı.
“Binanın öne doğru yıkılması düzensiz katlara işaret”
Yıkım nedeninin kesin olarak teknik incelemeler sonrası netleşeceğini belirten Alpago, ilk gözlemlere dayanarak şu değerlendirmeyi yaptı:
“Yapının kırılarak öne doğru yıkılması, katlar arasında düzensizlik olduğunu gösteriyor. Zemin katta eczane var, üzerinde kısa bir kat, ardından birkaç kat ve çatı bulunuyor. Büyük ihtimalle burada da kaçak bölümler var. Üzerine eklenen her kat, yapının ağırlık merkezini değiştirir ve taşıyıcı sistemi zorlar.”
“Kolon-kiriş hataları ve zayıf beton sınıfı etkili olabilir”
Binadaki kolon-kiriş birleşimlerinde sıklaştırma ve kenetlenme hataları görüldüğünü belirten Alpago, “Bu hatalar tek başına yıkıma neden olmasa da, genel yapısal kültürdeki zafiyetin göstergesidir. Beton sınıfı düşük, malzeme kalitesi zayıfsa risk katlanır” dedi.
Alpago, binanın “bütünlüğü bozulmadan devrilmesi” durumunun Hatay’daki Rönesans Rezidans yıkımına benzediğini söyledi ve ekledi:
“Bu, zemin-bina ilişkisinin iyi kurgulanmadığını gösteriyor. Küçük titreşimler, kılcal çatlaklarla birleştiğinde felakete zemin hazırlıyor.”
“Yapım ahlakı eksik, riskli binalar taranmalı”
Bina yaşının tek başına risk göstergesi olmadığını ifade eden Alpago, “Osmanlı’dan kalma yapılar dimdik duruyor ama yeni binalar yıkılıyor. Sorun yaş değil, yapım ahlakı. Altında ticarethane olan, üzerine sonradan kat eklenen binalar dikkatle incelenmeli” dedi.
“Yapı uyarı veriyordu”
Binaya ait fotoğraflarda deformasyon izleri bulunduğunu aktaran Alpago, şu bilgileri paylaştı:
“Eczanenin cephe kaplamalarında oturma kaynaklı bozulma vardı. Bu bile binanın sinyal verdiğini gösteriyor. Bu durumda belediyeye ya da Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na başvurulsa, bina boşaltılabilirdi.”
“İleri performans analiziyle risk tespit edilebilir”
Bir binanın zemin katında ticarethane, en üstte ekleme varsa bu yapıların teknik olarak mercek altına alınması gerektiğini belirten Alpago, “Karot alındığında beton sınıfı C8 çıkıyor ya da donatılar paslıysa, kırmızı kartı çekmek gerekir. Güçlendirme veya yıkım kararı zemin-bina ilişkisi dikkate alınarak alınmalıdır” diye konuştu.
“Basit yöntemle bina hareketi test edilebilir”
Alpago, herkesin kendi binasında gözlem yapabileceğini belirterek pratik bir yöntem paylaştı:
“Bir çatlağın üzerine ince bir cam parçası yapıştırın. Eğer bir süre sonra cam kırılıyorsa, binada hareketlilik vardır. Bu basit yöntem bile riskin fark edilmesini sağlar.”
“Kendi binasında ölen müteahhitler var”
Depremler sonrası yaptığı incelemelerde birçok müteahhidin kendi yaptığı binalarda hayatını kaybettiğini belirten Alpago, “Bu durum yapısal bilgisizlikten kaynaklanıyor. Artık ciddi bir teknik dönüşüm ve denetim reformuna ihtiyaç var” dedi.
