Phokaia, İon dünyasının en eski tapınağına ev sahipliği yapıyor. Bu tapınak, baş tanrıça Athena'nın tahtadan heykelinin bulunduğu kutsal bir alan olarak tarihe geçmiştir. Aynı alanda, Anadolu’nun ana tanrıçası Kybele de saygı görmüştür. Kazılar sırasında ortaya çıkan sur duvarları ve tapınağın yapısı, bölgenin zengin tarihini gözler önüne seriyor.
Phokaia'daki Athena tapınağı
Phokaia'da, bugünkü lisenin bahçesinde yer alan Athena Tapınağı, körfeze ve kente hakim olan kayalık düzlük üzerinde yer alır. Bu tapınak, İon dünyasının en eski tapınaklarından biri olarak kabul edilir ve burada Athena'nın tahtadan yapılmış heykeli de bulunmaktadır. Athena, Babilli kraliçe İzdar’a kadar giden bir geçmişe sahipken, Anadolu'nun ana tanrıçası Kybele de bu alanda saygı gören bir figürdür. Bu tapınak, hem Athena hem de Kybele'nin altlı üstlü bulunduğu nadir kutsal alanlardan biridir.
Kayalık alan ve surlar
Tapınağın yer aldığı kayalık alan, sur duvarlarıyla çevrilidir. Bu surlar, dört farklı döneme ait yapıları gösterir. Arkaik dönemdeki surlar harçsızken, Roma dönemine ait surlarda kireç harcı kullanılmıştır. Ceneviz ve Osmanlı dönemine ait surlarda ise Horasan harcı kullanılmıştır. Bu surlar, bölgenin tarihsel evrimini yansıtır ve Phokaia'nın tarihi boyunca farklı kültürlerin izlerini taşır.
Kybele'nin saygı gördüğü alanlar
Phokaia'da sadece Athena Tapınağı değil, aynı zamanda Anadolu'nun ana tanrıçası Kybele'ye ait kutsal alanlar da bulunmaktadır. Yel değirmenli tepe ile İncir adasında bulunan bu alanlar, Kybele'nin arkaik dönemden itibaren büyük bir saygı gördüğünü gösterir. 1993 yılında yapılan kazılar, Kybele'nin açık hava tapınağının varlığını ortaya koymuştur.
