Her yıl 10-16 Mayıs tarihleri arasında kutlanan Dünya Engelliler Haftası, yalnızca engelli bireylerin haklarını değil, aynı zamanda ailelerinin yaşadığı zorlukları da gündeme getiriyor. Bu kapsamda, engelli çocuğu olan annelere tanınan erken emeklilik hakkı, kamuoyunun ilgisini çeken önemli bir düzenleme olarak dikkat çekiyor. 2008’de yürürlüğe giren 5510 sayılı kanun, annelere prim gün sayısında ekleme ve emeklilik yaşından indirim gibi avantajlar sunuyor.
Erken emeklilik hakkı nasıl işliyor?
Engelli çocuğu olan anneler için sunulan erken emeklilik, önemli bir sosyal destek olarak öne çıkıyor. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında, engelli çocuğu bulunan sigortalı anneler, her 360 gün çalışmasına 90 gün ek prim alabiliyor. Bu da yılda 450 gün çalışmış sayılmasına olanak tanıyor. Ayrıca, eklenen prim günleri emeklilik yaşını da düşürüyor.
Örneğin, 2008 sonrası çalışmaya başlayan bir anne, 5940 prim günü tamamladığında 1485 gün daha eklenerek toplamda 7425 güne ulaşır. Bu durumda, 58 yaşında emekli olması gereken anne, yaklaşık 4 yıl erken emekli olma imkânına sahip olur.
Kimler bu haktan yararlanabilir?
Bu erken emeklilik hakkı, aşağıdaki gruplarda yer alan kadınlar için geçerli:
- 4/a (SSK) kapsamında çalışanlar
- 4/b (BAĞ-KUR) kapsamında olanlar
- 4/c (Emekli Sandığı) kapsamında memurlar
- İsteğe bağlı sigorta primi ödeyen kadınlar
Başvuru süreci nasıl işliyor?
Erken emeklilik hakkından faydalanmak isteyen annelerin, çocuklarının "başkasının sürekli bakımına muhtaç" olduğunu belirten bir sağlık raporu alması gerekiyor. Bu rapor, SGK bünyesindeki sağlık kurulları tarafından düzenleniyor.
Başvuru için gerekli adresler:
- SSK ve BAĞ-KUR’lu anneler: Son çalıştıkları yerin bağlı olduğu SGK il müdürlüğü veya merkezine başvurabilirler.
- Memur anneler: Görev yaptıkları ilin SGK müdürlüğüne başvurabilirler.
Dikkat edilmesi gereken noktalar
Erken emeklilik hakkı, 2008 yılı öncesindeki çalışma sürelerini kapsamaz. Rapor, emeklilik zamanını beklemeden alınabilir. Çocuğun ağır engelli olduğu süre boyunca prim günleri eklenir. Ancak çocuk evlendiğinde bu hak sona erer. Engel durumu değişirse, engelin devam etmesi halinde hak devam eder. Ayrıca, evlat edinilen çocuklar için de bu hak geçerlidir, ancak velayet annede olmalıdır. Velayet babadaysa ya da çocuk devlet kurumunda yatılı bakım alıyorsa bu hak kullanılamaz. Polis veya asker olan anneler, her iki haktan birden faydalanabilir.
