Bugün doğum günleri, arkadaşlarla kutlanan eğlenceli anların, mum üfleyip dilek tutmanın, pastaların kesildiği özel günler olarak biliniyor. Ancak bu kutlamaların tarihi, sandığımızdan çok daha eskiye uzanıyor. Doğum günü alışkanlıklarının geçmişi Antik Mısır’dan Antik Roma’ya, Orta Çağ’dan 18. yüzyıl Almanya’sına kadar uzanan zengin bir geçmişe sahip. Hristiyanlıkta doğum günü kutlamalarının bir dönem günah sayılması ise, dikkat çeken detaylar arasında yer alıyor.
Kutlama geleneği Antik Mısır’a uzanıyor
Doğum günü kutlamalarının ilk izlerine Antik Mısır'da rastlanıyor. Firavunların taç giydiği gün, onların tanrı olarak yeniden doğduklarına inanıldığı için büyük kutlamalar düzenleniyordu. Bu özel günler, doğrudan doğum tarihi olmasa da "yeniden doğuş" anlamı taşıdığı için doğum günü kutlamalarının temeli sayılıyor.
Pasta ve mum geleneği Almanya’dan
Bugün yaygın olan doğum günü pastası ve mum üfleme geleneği ise 18. yüzyıl Almanya’sına dayanıyor. “Kinderfeste” adı verilen çocuk festivallerinde çocuklara pastalar hazırlanıyor, her yaş için bir mum ekleniyordu. Her mumun, çocuğun yaşadığı ve yaşayacağı yılı temsil ettiği ve Tanrı’ya ulaştırılmak istenen dileklerin mum dumanıyla göğe çıktığına inanılıyordu.
Doğum günü sadece soylulara aitti
Antik çağlarda doğum günü kutlamaları yalnızca firavunlar, krallar ve soylular için yapılıyordu. Ancak Antik Roma’da sıradan halkın da doğum günleri kutlanmaya başlandı. Aileler ve arkadaşlar birbirlerinin doğum günlerini kutlarken, devlet önemli kişilerin doğum günlerini resmi tatil ilan edebiliyordu. 50. yaşına giren kişilere bal, zeytinyağı, un ve peynirle yapılan özel bir kek hediye edilmesi dikkat çekici geleneklerden biriydi.
Kadınların doğum günleri yüzyıllarca kutlanmadı
Kadınların doğum günü kutlamalarının ise 12. yüzyıla kadar kayıtlara geçmediği belirtiliyor. Kadınların sosyal statüsü ve dönemin kültürel yapısı nedeniyle bu tür kutlamalar yalnızca erkeklere özgü bir gelenek olarak sürdü. Ancak tarihi belgeler, önemli kişilerin eşlerinin özel kutlamalar yapmış olabileceğine işaret ediyor.
Kilise karşıydı, Noel fikri her şeyi değiştirdi
İlk Hristiyan toplulukları, doğum günü kutlamalarını “pagan geleneği” olarak nitelendirdi. İnanç sistemlerine göre insan günahkâr olarak doğuyordu ve bu nedenle doğumlar kutlanmamalıydı. Bu anlayış, 4. yüzyılda değişmeye başladı. Kilise, İsa’nın doğum gününü kutlamaya başlayınca doğum günü kutlamaları yavaş yavaş kabul görmeye başladı.
Doğum günü şarkısının geçmişi 19. yüzyıla uzanıyor
Bugün hemen her dilde farklı versiyonları bulunan doğum günü şarkısının temeli 1893 yılında Patty ve Mildred J. Hill kardeşler tarafından atıldı. Öğrencileri için “Good Morning to All” adlı parçayı besteleyen Hill kardeşler, bu melodiyi zamanla doğum günü kutlamalarına uyarladı. 1924 yılında Robert Coleman, bu şarkıya “Happy Birthday to You” sözlerini ekledi ve bugünkü halini almasına öncülük etti.
Doğum günü kutlamaları ne anlama geliyor?
Tarihsel kökeni binlerce yıl öncesine dayanan doğum günü kutlamaları bugün farklı anlamlar taşıyor. Bir yılı daha geride bırakmanın, yeni yaşa dair umutların ve sevdiklerle geçirilen kıymetli zamanların sembolü haline gelen bu özel gün, kültürler arası farklılıklar gösterse de ortak bir duygu etrafında birleşiyor: Hayatta kalmanın ve yeniden başlamanın kutlanması.
