Türkiye, deprem riski yüksek ülkeler arasındadır. Bu nedenle, maddi zararları en aza indirmek için zorunlu deprem sigortası (DASK) yaptırmak gerekir. Ancak, birçok kişi hala bu sigortanın gerekliliği konusunda yeterince bilinçli değildir. Deprem sigortası neden zorunlu ve Türkiye'deki sigorta bilinci hangi noktada?
Türkiye, üzerinde bulunduğu fay hatlarıyla kısa aralıklarla depremlerin yaşandığı bir ülkedir. Bu yüzden çeşitli sigortalarla bu doğal afetin etkilerini en aza indirmek gerekir. Bireysel güvence sağlayan zorunlu deprem sigortası (DASK) kapsamı ve faydaları nelerdir?
Deprem sigortasının önemi
Deprem sigortasının zorunlu hale getirilmesi 1999 Marmara Depremi sonrasında olmuştur. Bu sigorta sayesinde depremin yaratacağı maddi zararlara karşı koruma sağlanır. Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) tarafından yürütülen bu sigorta, belirli kriterlere göre her yıl yenilenmesi gereken bir poliçedir. DASK, sadece binaların yapısal zararlarını karşılamaktadır. Sigortanın kapsamına giren başlıca unsurlar şu şekilde sıralanabilir:
- Binanın sisteminde meydana gelen zararlar
- Duvar, tavan ve zeminde bulunan hasarlar
- Deprem kaynaklı yangın ve tsunami zararları
- Enkaz kaldırma masrafları
- Bahçe duvarları
- İstinat duvarları
- Tavan ve tabanlar
- Merdivenler
- Asansörler
- Sahanlıklar
- Koridorlar
- Çatılar
- Bacalar
Bu maddeler haricinde DASK; evin içindeki eşyaları, kira kaybını veya işyerlerinin zararlarını kapsamaz. Bu nedenle, ek sigorta poliçeleriyle daha geniş bir koruma sağlamak gerekir.
Türkiye’de sigorta bilinci ne durumda?
Türkiye’de sigorta kültürü, diğer ülkelere göre henüz yeterince gelişmiş değildir. İş yerlerinin çoğu özel sağlık sigortası yapmamaktadır ve bireylerin çoğu da bireysel olarak özel sağlık sigortalarına yönelmemektedir. Son dönemlerde devlet teşvikleriyle bu tarz sigortaların yapılmasının yaygınlaşması planlanmaktadır.
Deprem gibi büyük felaketler yaşandığında sigortanın önemi daha iyi anlaşılmasına rağmen, hâlâ birçok kişi sigorta yaptırmaktan kaçınmaktadır. Sigorta bilincinin düşük olmasının başlıca nedenleri şunlardır:
- Birçok kişi, DASK’ın zorunlu olduğunu bilmesine rağmen, sigortanın tam olarak neyi kapsadığı konusunda yeterince bilgi sahibi değildir.
- Maddi durumu kısıtlı olan kişiler, sigorta primlerini düzenli ödemekte zorlanmaktadır.
- Sigorta yaptırmayanlara yönelik ciddi yaptırımların olmaması, insanların sigorta yaptırmaktan kaçınmasına neden olmaktadır.
Büyük şehirlerde sigorta yaptırma oranı daha yüksek iken, diğer illerde bu oran oldukça düşüktür.
Deprem sigortası neden zorunlu olmalı?
Zorunlu deprem sigortasının yürürlüğe girmesinin arkasında birkaç önemli neden bulunmaktadır. Türkiye’nin sık sık büyük depremlerle karşı karşıya kalması, bu sigortayı kaçınılmaz hale getirir. Deprem sigortasının zorunlu olmasının nedenleri şunlardır:
- Deprem sonrası devletin konut sahiplerine yapacağı maddi yardımın çok olmaması
- Deprem sonrası onarım ve yeniden inşa maliyetlerini sigorta kapsamında karşılamak.
- Tapu ve elektrik-su abonelik işlemlerinde DASK zorunluluğu getirilerek, kayıt dışı yapılaşmayı önlemek.
Bu zorunluluk sayesinde Türkiye’de sigortalılık oranı artmış olsa da, istenen seviyeye ulaşılmış değildir.
DASK yaptırmamanın sonuçları nelerdir?
Zorunlu deprem sigortası yaptırmayanlar; tapu işlemleri sırasında sigorta poliçesi talep edildiği için satış işlemleri yapamaz. Su, elektrik ve doğalgaz aboneliklerinde sigorta belgesi zorunlu olduğundan, yeni abonelikler açamaz. Deprem sonrası devlet yardımlarından faydalanılmaz. Deprem sigortasının sadece bir zorunluluk değil, aynı zamanda hayati bir güvencedir.