Gelişen teknolojiyle birlikte dijital cihazlara erişim yaşı giderek düşerken, çocuklarda ekran süresi ve içerik kontrolü ebeveynlerin en büyük sınavlarından biri hâline geldi. Uzm. Klinik Psikolog Tuğçe Çolakoğlu, dijital bağımlılığın çocuklarda sosyal izolasyondan dikkat dağınıklığına, öfke nöbetlerinden uyku sorunlarına kadar birçok olumsuz etki doğurabileceğine dikkat çekti.
"2 yaşından önce ekrana hayır"
Çocuk gelişiminde ilk yılların kritik önemde olduğunu vurgulayan Uzm. Klinik Psikolog Tuğçe Çolakoğlu, “2 yaş öncesinde ekran kullanımı önerilmez. Bu dönemde çocukların oyunla, iletişimle, keşif ve hareketle gelişimlerinin desteklenmesi gerekir” dedi. 2-6 yaş aralığında ise ekran süresinin günde 1 saati geçmemesi gerektiğini belirten Çolakoğlu, ekran kullanımının ebeveyn gözetiminde, ortak kullanılan bir cihazla yapılmasının daha sağlıklı olacağını söyledi.
"Yemek yerken ekran açmayın"
Ebeveynlerin sık yaptığı hatalardan birinin yemek sırasında ekran açmak olduğunu belirten Çolakoğlu, bu alışkanlığın çocukların hem yeme davranışlarını hem de ekranla ilişkilerini olumsuz etkilediğini ifade etti. “Televizyonun fon sesi olarak açık kalması bile çocukların dikkatini dağıtabilir. O yüzden evde oynanan oyunlarda ve yemek sırasında ekranın tamamen kapalı olması önemli” dedi.
"Aile medya planlaması yapın"
6 yaş üstü çocuklar için ekran süresi düzenlemesi yaparken ailece oluşturulan bir medya planlamasının etkili olacağını ifade eden Çolakoğlu, “Çocuğun uyku, ödev, aile zamanı gibi günlük ihtiyaçlarını belirleyin ve ekran süresini bu plan dahilinde yapılandırın. Böylece hem sınırlama koymuş olursunuz hem de çocuğun planlı olmasına katkı sağlarsınız” diye konuştu.
"Ekranla ilgili kuralları birlikte koyun"
Teknolojiyle sağlıklı bir ilişki kurulması için çocukların da sürece dahil edilmesi gerektiğini vurgulayan Çolakoğlu, “Yasaklayıcı değil, açıklayıcı ve paylaşımcı bir tutumla hareket edilmelidir. Çocuklara ‘yasak’ kelimesi yerine, neden izleyemeyeceği anlatılmalı, yaşına uygun içerikler seçilmelidir” dedi.
Popüler ancak yaşına uygun olmayan oyunlar ya da diziler konusunda çocuğun bilgilendirilmesi gerektiğini belirten Çolakoğlu, şu önerilerde bulundu:
“Çocuğa bu içeriklerin neden zararlı olduğunu anlatırken empatik bir dil kullanılmalı. Mesela, ‘Bu oyunun yaş sınırı daha büyük çocuklar için. Seni korumak için bu konuda dikkatli olmalıyız’ gibi cümlelerle açıklama yapılabilir.”