İzmir Büyükşehir Belediyesi, kentin tarihi ve kültürel mirasını yaşatmaya yönelik çalışmalarına bir yenisini daha ekledi. Türk Kadınlar Birliği İzmir Şubesi ve İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) ortaklığıyla hayata geçirilen “Basmane’de Yeniden Basma Atölyesi” projesi kapsamında oluşturulan Basma Deneyim Atölyesi, kadınları ve çocukları geleneksel basma sanatıyla buluşturdu. Proje ile Basmane’nin tarihsel kimliğinin yeniden görünür kılınması amaçlanıyor.
Pazaryeri Mahallesi’nde basma deneyim atölyesi
Pazaryeri Mahallesi’nde bulunan ve İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne ait olan Fatma–Mustafa Hasdemir Binası, yapılan dönüşümle bir basma deneyim atölyesine dönüştürüldü. Atölyede, bölgede yaşayan çocuklara ve annelerine basma sanatının tarihçesi ve uygulama yöntemleri anlatıldı. Kadınlar ve çocuklar, geleneksel yöntemlerle basma sanatı deneyimini birebir yaşadı.
Kadınlara ekonomik güç, bölgeye canlılık
Adını bölgede kurulan basma üretim tesislerinden alan Basmane, bu projeyle yeniden tarihsel kimliğine kavuşuyor. Projenin temel hedefleri arasında kadınların ekonomik bağımsızlıklarını kazanmalarına katkı sağlamak, yerel üretimi desteklemek, Basmane’de sosyal ve ekonomik hareketlilik oluşturmak ve turizmi canlandırmak yer alıyor. Aynı zamanda ekolojik ve yenilikçi üretim modellerinin geliştirilmesi de proje kapsamında öncelikli amaçlar arasında bulunuyor.
“İzmir’in desenlerine sahip çıkmak istiyoruz”
İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Tarihi, Tanıtımı ve Turizm Dairesi Başkanlığı Kültürel Mirasın Yönetimi ve Tanıtımı Şube Müdürü Ayşegül Güngören, Basmane’ye adını veren basma üretiminin 18. yüzyıl ortalarında başladığını belirterek önemli bilgiler paylaştı.
Osmanlı döneminde aile işi olarak başlayan ve daha sonra loncalar halinde devam eden basma üretiminin zamanla büyük bir üretim kapasitesine ulaştığını ifade eden Güngören, amaçlarının kültürel mirasın ortaya çıkarılması ve bu mirasın sosyal ve ekonomik kalkınmaya katkı sağlaması olduğunu vurguladı. Güngören, “İzmir’in desenlerine sahip çıkmak, bu üretim kültürünü yeniden yaygınlaştırmak ve gelecek için bir üretim modeli oluşturmak istiyoruz” dedi.
“Köklü bir miras yeniden doğacak”
Uzun yıllardır İzmir Büyükşehir Belediyesi’nde atölye çalışmaları yürüten heykeltıraş Esen Kesecioğlu ise basmanın İzmir’e özgü köklü bir hikâyesi olduğunu belirtti. Geleneksel yöntemlere yeniden erişmeyi hedeflediklerini dile getiren Kesecioğlu, “Güncel tasarımcılar ve sanatçılarla birlikte basmanın bugünün dünyasında nasıl yeniden hayat bulabileceğini araştıracağız” ifadelerini kullandı.
Üretim, eğitim ve paylaşım merkezi
Basma Deneyim Atölyesi, farklı disiplinlerden çalışma gruplarının bir araya geldiği bir kültür, eğitim ve paylaşım merkezi olarak kurgulandı. Ustalar, zanaatkârlar, bilim insanları, sanatçılar, gençler ve meraklılar bu mekânda üretim yapacak. Atölye, hem geleneksel üretim kültürünü yaşatacak hem de geçmişten gelen hikâyeleri geleceğe taşıyacak.
Basmane’nin İzmir için tarihsel önemi
18. ve 19. yüzyıllarda İzmir’in ticaret hayatında önemli bir yere sahip olan basma üretim tesisleri, Basmane semtinin gelişiminde belirleyici rol oynadı. İzmir’in o yıllarda Avrupa’da basma kumaşlarıyla anılması, bu üretim kültürünün kent ekonomisine katkısını gözler önüne serdi. Cumhuriyet döneminde Sümerbank ve Nazilli Basma Fabrikası’na evrilen bu gelenek, Türkiye’nin sanayileşme sürecinin de önemli bir parçası oldu.
“Basmane’de Yeniden Basma Atölyesi” projesi, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Tarihi ve Tanıtımı Dairesi Başkanlığı’na bağlı Kültürel Mirasın Yönetimi ve Tanıtımı Müdürlüğü yürütücülüğünde; Sosyal Hizmetler, Kadın ve Aile Hizmetleri ile Kültür ve Sosyal Hizmetler birimleri, Türk Kadınlar Birliği İzmir Şubesi ve İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) iş birliğiyle hayata geçiriliyor.
