Türkiye Yeşilay Cemiyeti tarafından hazırlanan "Yeşilay Türkiye Tütün Raporu 2025" yayımlandı. Rapor, tütün kullanımının toplumsal boyutunu ve özellikle genç nüfus üzerindeki yıkıcı etkisini gözler önüne serdi. Yeşilay Danışmanlık Merkezlerine (YEDAM) tütün bağımlılığı sebebiyle başvuranların büyük çoğunluğunun sigarayla erken yaşta tanıştığı belirlendi.
Raporda yer alan çarpıcı verilere göre, YEDAM'a başvuran kişilerin sigaraya başlama yaş ortalaması $16,91$ olarak tespit edildi. Daha da dikkat çekicisi, başvuranların tam yüzde 62,9’u sigaraya henüz 18 yaşına girmeden başlamış durumda. Erkeklerde başlama yaş ortalaması $16,14$ iken, erkeklerin yüzde 68,6’sı 18 yaş altındayken sigaraya başladığını belirtti. Kadınlarda ise ortalama başlama yaşı $18,11$ olarak kaydedilirken, kadınların yüzde 54,2'sinin 18 yaşından önce sigaraya başladığı görüldü.
Dünyada normalleştirilmiş ölüm nedeni
Yeşilay Genel Başkanı Doç. Dr. Mehmet Dinç, raporun tanıtım toplantısında yaptığı konuşmada, tütün bağımlılığının masum ya da zararsız görülemeyeceğinin altını çizdi. Dünya genelinde yılda 8 milyon kişinin, Türkiye'de ise 100 binin üzerinde insanın tütün nedeniyle hayatını kaybettiğini vurgulayan Dinç, Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre tütün bağımlılığının dünyada "en normalleştirilmiş ölüm nedeni" olduğunu ifade etti. Dinç, akciğer kanserinden ölümlerin yüzde 85’inin sigaradan kaynaklandığına dikkat çekerek bu tablonun kabul edilemez olduğunu belirtti.
Elektronik sigaralar yeni tehdit
Yeni nesil nikotin ürünleri ve elektronik sigaraların gençleri hedef alan yeni bir tehdit oluşturduğunu kaydeden Dinç, bu ürünlerin daha az zararlı olduğu algısının gerçeği yansıtmadığını söyledi. Tatlandırıcı, aroma ve renkli ambalajlarla sunulan elektronik sigaraların, agresif pazarlama stratejileri ve dijital mecralardaki hedefli reklamlarla birlikte, gençleri nikotinle tanıştıran bir kapı haline geldiği belirtildi. Dinç, elektronik sigaraların sigarayı bırakma aracı gibi pazarlanmasına rağmen, diğer tütün ürünlerine geçişi kolaylaştırdığını vurgulayarak, erken yaş gruplarına yönelik önleme programlarının yaygınlaştırılması gerektiğini belirtti.
Tedaviye başvuranlar
Raporda, tütün bağımlılığı tedavisine başvuranların demografik yapısına dair de veriler paylaşıldı. Tedaviye başvuranların yüzde 24,7'si 40-50 yaş aralığındaki bireylerden oluşuyor. Başvuranların yüzde 60,8'ini erkekler, yüzde 39,2'sini ise kadınlar oluşturuyor.
Yeşilay Genel Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Muhammed Tayyib Kadak, toplumun tütün bağımlılığına karşı duyarsızlaştığına işaret ederek, YEDAM'a başvuranların yalnızca yüzde 7'sinin sigara kullanımını gerçek bir problem olarak gördüğünü belirtti. Kadak, "Bağımlılık bir irade sorunu değil, bir beyin hastalığıdır" diyerek, sürekli ve profesyonel desteğin tedavi sürecindeki önemine dikkat çekti. Sigara kullanan bireylerde ortalama kullanım süresinin 23 yıl ve günlük tüketim miktarının 22 adet olduğu aktarılan raporda, psikososyal destek ve ilaç tedavisinin birlikte uygulanmasının bırakma başarısını belirgin şekilde yükselttiği vurgulandı.