Katoliklerin son ruhani lideri ve Vatikan Devlet Başkanı Papa Francis'in 21 Nisan'da hayatını kaybetmesinin ardından dünya genelinde 1.4 milyar mensubu olan Katolik Kilisesi'nin 267'nci Papasını belirlemek için bugün ilk tur oylama yapıldı.
Tüm Katolikler beyaz dumanı bekliyorlar
Hristiyan ilahileri eşliğinde Sistine Şapeli'ne giren seçici 133 kardinal, tek tek yemin etti. Şapelin içinde sadece seçici kardinaller kaldı. Katolik Kilisesi'nde ruhban sınıfında Papa'dan sonra gelen en üst düzey din adamı olan kardinallerden 80 yaşın altındaki 133 kardinalin katıldığı oylamanın sonucu Sistine Şapeli'nin bacasından yükselen dumanla duyuruldu.
Bacadan yükselen siyah dumanla, bugün başlayan Konklav'ın ilk oturumunda yeni papanın seçilemediği dünyaya ilan edildi. 133 kardinal, yarından itibaren Papa seçilene dek sabah ve öğleden sonraları ikişer olmak üzere bir günde 4 oylama yapacak. Yeni papanın seçilmesi halinde Sistine Şapeli'nin bacasından beyaz duman yükselecek.
1,4 milyar kişinin gözü şapelin bacasında
Papa Francesco'nun 21 Nisan'da hayatını kaybetmesinin ardından Katolik Kilisesi'nin 267. papasının seçileceği süreç başladı. Tüm dünyadan gelen kardinaller 1,4 milyar katoliğe ruhani liderlik edecek yeni papayı seçmek için dualar eşliğinde 7 Mayıs'ta 16.30'da Sistine Şapeli'ne kapandı. Şapelin çatısına kurulan bacadan saat 21.00'de siyah duman görüldü. Bu, 133 kardinalin katıldığı seçimde ilk oylamanın sonucunda herhangi bir ismin üçte iki çoğunluğa ulaşamadığı, yani henüz yeni papanın seçilemediği anlamına geliyor. Kardinaller Perşembe sabahı oylama için yeniden Sistine Şapeli'ne girecek. Latince "anahtarla kilitli" anlamına gelen "konklav" (cum clave) süresince seçici kardinallerin dış dünyayla ilişkisi kesilecek. Vatikan'daki Santa Marta Konuk Evi'nde konaklayacak olan kardinallerin cep telefonu ve akıllı saat gibi cihazlar kullanması, televizyon, radyo, gazete takip etmesi yasak. Vatikan basın ofisi, seçim süresince Vatikan Şehir Devleti topraklarında bulunan mobil telekomünikasyon sinyal iletim sistemlerinin devre dışı bırakılacağını duyurdu. Ancak papa seçimi için kalabalıkların toplanması beklenen San Pietro Meydanı'nın bu uygulamanın dışında tutulacağı açıklandı. Şapelde ve misafirhanede, olası sızıntıları önlemek için gizli mikrofon gibi aygıt taraması da yapıldı. Kardinallerin kalacağı konuk evinde görevli personel de geçen 5 Mayıs'ta yapılan bir törenle gizlilik yemini etti. Personelin seçim süresince aileleriyle dahi iletişime geçmesine izin verilmeyecek, kardinallerle iletişimleri de gerekli haller dışında büyük ölçüde kısıtlanacak. Hem seçim sürecinin gizli kalması hem de seçime katılan kardinallerin dışarıdan etkilenmesini önlemeyi amaçlayan gizlilik yasağını delenler, kiliseden aforoz edilme cezasıyla karşı karşıya kalacak.
Oy verme işlemi
Papa seçimine konklav denilmesinin nedeni kardinallerin gerçekten anahtarla seçimin yapıldığı mekana kilitlenmesi. Sistine Şapeli'nde bütün kardinaller yerlerini aldıktan ve yemin ettikten sonra tören yöneticisi "herkes dışarı" (extra omnes) anonsu yapıyor ve şapelin kapıları kilitleniyor. Bu aşamadan sonra, üzerinde Latince "Yüce Papa olarak seçiyorum" (Eligo in Summum Ponteficem) yazılı oy pusulaları kardinallere dağıtılıyor ve her biri buraya bir isim yazıyor. Kardinaller oy pusulalarını katlayarak sunaktaki sandığa götürüyor ve Latince bir yeminle oy sandığına atıyor. Ardından seçim denetçisi olarak görevli üç kardinal oyları karıştırdıktan sonra açmaya başlıyor. İlk iki sayım görevlisi kardinal pusuladaki isme baktıktan sonra üçüncüsü ismi yüksek sesle okuyor. Oylar kayda geçirildikten sonra pusulalar delinerek kırmızı bir iple birbirine bağlanıyor. Bu oy pusulaları, diğer belgelerle birlikte özel olarak kurulan sobada yakılıyor. İlk gün yalnızca bir oylama yapılması, ardından her gün sabah ve akşam ikişer olmak üzere 4 oylamaya geçilmesi planlanıyor. 13 oylama sonucunda hala bir papa seçilememişse bir gün ara verilmesi, ardından da yedişer oylamalı 3 tur yapılması öngörülüyor. Bu süreç de sonuçsuz kalırsa son turda en fazla oyu alan iki isim arasında oylama yapılıyor, ancak üçte iki oy çokluğu şartı sabit kalıyor. Son yüzyılda yapılan konklavların süresi oldukça kısa. En uzunu 5 gün ve 14 oylamayla biten 1922 seçimi, en kısası ise 3 oylamada biren 1939 seçimi. 2013'teki seçimde Papa Francesco 5. oylamada galip gelmişti. Sayım sonucu 3'te 2 oy çokluğuna ulaşılamazsa kağıtlar, siyah duman çıkaracak yardımcı maddelerle birlikte yakılıyor. Papa seçimi için gerekli oy çokluğuna ulaşılması ve seçimi kazanan ismin bu görevi kabul etmesi halinde ise soba sistemine beyaz duman çıkaracak maddeler (potasyum klorat, laktoz ve reçine) ekleniyor. Katolik Kilisesi'nin "prensleri" de denilen kardinal sayısı halen 252, ancak bunların 117'si 80 yaş üstünde oldukları için seçime katılamıyor. Konklava katılma hakkına sahip kardinal sayısı 135 ile rekor seviyede yüksek, fakat bunlardan ikisi sağlık sorunları nedeniyle bu konklava katılamıyor, biri de 2020'de oy kullanma hakkından feragat etmişti.