Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, büyük ölçekli özel ve kamu binalarında yağmur suyu hasadı ile gri su sistemlerinin 2026 yılından itibaren zorunlu olacağını duyurdu. Yeni düzenlemeyle yılda yaklaşık 10 milyon metreküp su tasarrufu hedefleniyor; bu miktar, 1,5 yılda Mogan Gölü’nü dolduracak kapasiteye eş değer.
Hangi binalarda zorunlu olacak?
1 Ocak 2026 itibarıyla, belirli büyüklükteki özel ve kamu binalarında sistemlerin kurulumu mecburi olacak. Yağmur suyu sistemi, depo hacmi 7 metreküpün üzerinde olan, parsel alanı 2 bin metrekareyi geçen yapılar ile çatı iz düşüm alanı 1000 metrekareden büyük özel binalarda ve kamu yapılarında uygulanacak. Bu sistem sayesinde yıllık ortalama 6,2 milyon metreküp su tasarrufu sağlanması öngörülüyor. Toplanan yağmur suları, filtrelendikten sonra bahçe sulaması ve tuvalet rezervuarlarında kullanılacak.
Gri su sistemi ise yatak kapasitesi 200’den fazla olan konaklama tesisleri, inşaat alanı 10 bin metrekareyi geçen AVM’ler ve 30 bin metrekareden büyük kamu binalarında zorunlu olacak. Arıtılan gri su yalnızca tuvalet rezervuarlarında kullanılacak ve yıllık yaklaşık 4 milyon metreküp su tasarrufu sağlanacak.
Tanklar ve kullanım koşulları
Depolama tankları genellikle binaların yan veya arka bahçelerine yer altına gömülecek. Ön bahçeye konumlandırılacak tanklar için yoldan en az 2 metre mesafe şartı bulunuyor. Yağmur suyu depolama kapasitesi, ilin yıllık yağış ortalaması ve çatının özelliklerine göre hesaplanacak ve yıllık toplanabilir yağmur suyunun en az yüzde 6’sını karşılaması zorunlu olacak. Gri su sistemi ise rezervuarın ihtiyacının en az yarısını karşılayacak şekilde tasarlanacak.
Bu sistemler, ücretsiz su kaynağı sağlamasının yanı sıra sel riskini azaltması, afet anlarında kullanılabilirliği ve düşük yatırım maliyeti ile de öne çıkıyor.
Dünyada uygulamalar
Yağmur suyu ve gri su sistemleri dünya genelinde hem teşvik hem de zorunluluklarla destekleniyor. Almanya’da sistem kuran binalara su faturasında indirim sağlanıyor, İngiltere’de ilk yıl için vergi indirimi uygulanıyor. Japonya 30 bin metrekare üzerindeki binalarda sistemi zorunlu kılıyor. Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’de 100 metrekare üzerindeki çatılara sistem kurulması şart koşuluyor. ABD’de 100 binden fazla evde sistemler hem bahçe sulamasında hem içme suyunda kullanılıyor. Avustralya’da yeni konut ruhsatı almadan önce sistem kurulumu şart. Singapur’da şehir su ihtiyacının yüzde 5’i arıtılmış yağmur suyundan karşılanıyor.
Türkiye’de de 30 büyükşehirden 7’sinde yağmur suyu uzaklaştırma ayrık sistemine geçildi. Ankara, Diyarbakır, İstanbul ve Kocaeli bu şehirler arasında yer alıyor. Ayrıca birçok özel şirketin fabrikalarında da yağmur suları toplanarak sulama amaçlı değerlendiriliyor.
