Yemen’in başkenti Sana, kadim mimariye sahip tarihi evlerin şiddetli yağmurlar nedeniyle çökme riskiyle karşı karşıya olduğunu açıkladı. Kent, kırılgan yapısı ve bakımsızlığı nedeniyle özellikle yağışlı dönemlerde ciddi zarar görüyor.
Tarihi doku ve riskler
Sana’da yaklaşık 2 bin 500 yıllık geçmişe sahip 6 binden fazla kerpiç ev bulunuyor. Kentin mimarisinde süslemeli surlar, camiler, hamamlar, pazarlar ve medreseler öne çıkıyor. Son haftalarda yoğun yağışlar, yüzlerce evin yıkılma riskini artırdı. Yemenli araştırmacı Halid es-Saidi, “Eski Sana kenti her yağmur mevsiminde yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya. Yağmur artık halk için bir korku sebebi haline geldi” dedi.
Acil restorasyon çalışmaları
Sana Belediyesi, Hıfzısıhha Fonu ve Husilerin Bayındırlık Bakanlığı iş birliğiyle yürütülen proje kapsamında:
100’den fazla evin acilen restore edilmesi hedefleniyor. Öncelikler, evlerin zarar durumu, sahiplerinin ekonomik durumu ve yapının tarihi değeri göz önünde bulundurularak belirleniyor. Bazı evler tamamen yıkılmış, bazıları kısmen zarar görmüş ve çoğunda tarihî dokuda ciddi tahribat oluşmuş durumda.
Savaş ve bakım eksikliği süreci hızlandırıyor
Saidi, kerpiç ve alçıdan yapılan yapıların sürekli yağışa maruz kaldığında kolayca aşındığını, ayrıca bombardıman ve patlamaların da bazı evlere zarar verdiğini belirtti. Savaş ve bakım eksikliği sürecin hızlanmasına yol açıyor.
Uluslararası ve yerel çabalar yetersiz
UNESCO’nun müdahaleleri genellikle geçici önlemlerle sınırlı kalıyor. Uzmanlar, kalıcı çözümler için:
Tarihi şehirleri korumaya yönelik özel fon oluşturulması, düzenli bakım ve restorasyon çalışmaları, kentin mimari kimliğinin korunması gerektiğini vurguluyor.
Turizm ve güvenlik
Sana, geçmişte turistlerin uğrak noktasıydı ancak güvenlik sorunları ve çatışmalar nedeniyle turizm neredeyse tamamen durma noktasına geldi. Husiler, Eylül 2014’ten bu yana başkent ve bazı bölgelerin kontrolünü elinde tutuyor.