NASA’nın Mars keşif aracı Perseverance, Jezero Krateri’nin kenarında bilim dünyasını heyecanlandıran sıra dışı bir keşfe imza attı. “Phippsaksla” adı verilen ve yaklaşık 80 santimetre genişliğinde olan kaya, hem görünümü hem de içerdiği yüksek metal oranı nedeniyle bilim insanlarının dikkatini çekti. Kaya, başlangıçta ilginç şekli sebebiyle “heykeltıraş işi” izlenimi bıraktı ancak yapılan kimyasal analizler, bunun sıradan bir Mars kayası olmadığını ortaya koydu.
Yüksek miktarda demir ve nikel barındırdığını ortaya çıkardı
Perseverance, üzerindeki SuperCam lazer sistemi ile kayanın küçük bir bölümünü ısıtarak bileşimini ölçtü. Elde edilen veriler, Phippsaksla’nın olağanüstü derecede yüksek miktarda demir ve nikel barındırdığını ortaya çıkardı. Bu iki elementin birlikte bu kadar yoğun bulunması, genellikle büyük asteroitlerin çekirdeklerine özgü bir durum. Mars’ta bugüne kadar bu içerikte bir kaya bulunmamış olması da keşfi daha çarpıcı hale getiriyor.
Purdue Üniversitesi’nden jeolog ve Perseverance operasyon ekibinden Dr. Candice Bedford, NASA’nın blogunda yaptığı açıklamada, “Bu bileşim, kayanın büyük ihtimalle güneş sisteminin başka bir bölgesinde oluştuğunu gösteriyor” ifadelerini kullandı. Bedford’a göre, Phippsaksla Mars yüzeyine düşen çok eski bir metal meteoritin parçası olabilir.
"Mars yüzeyi sürekli çarpışmalarla şekillendi"
Mars’a her gün sayısız meteor düşse de, bu kadar yüksek metal oranına sahip kayaçlar oldukça nadir görülüyor. Imperial College London’dan meteor çarpışmaları uzmanı Prof. Gareth Collins da bu duruma dikkat çekerek, “Mars yüzeyi sürekli çarpışmalarla şekillendi. Ancak bu ölçekte metal içeren gezegen dışı kayaların tespit edilme ihtimali çok düşük” dedi. Collins’e göre, Phippsaksla hem yapısı hem de bulunduğu konum itibarıyla Mars’ın çarpışma geçmişine dair yeni ipuçları barındırıyor.
Perseverance, 2021’de Mars’a inişinden bu yana Jezero Krateri’nin jeolojik yapısını, geçmişte su olup olmadığını ve yaşam izlerini araştırıyor. Bilim insanları kraterin bir zamanlar göl niteliği taşıdığına inanıyor. Araç, son haftalarda krater kenarında Vernodden adı verilen bölgeye tırmanırken Phippsaksla ile karşılaştı. Uzmanlar, bu ilginç kayayı hem Mars'ın jeolojik geçmişini anlamak hem de güneş sistemindeki meteorit akışını incelemek için önemli bir fırsat olarak görüyor.
Mars'taki çarpışma tarihinin en çarpıcı örneklerinden biri
Yeni analizlerin, kayanın tam kökenini ve Mars’ın dış uzaydan aldığı materyal çeşitliliğini ortaya çıkarması bekleniyor. Eğer Phippsaksla gerçekten büyük bir asteroitin çekirdeğinden kopmuş bir parça ise, bu keşif Mars'taki çarpışma tarihinin en çarpıcı örneklerinden biri olarak kayda geçecek.
