Yalnız kalma korkusu, zaman zaman herkesin hissedebileceği bir duygu olsa da otofobi yaşayan bireylerde bu durum sıradan bir huzursuzluğun ötesine geçer. Kişi yalnız kaldığında ya da kalacağını düşündüğünde kalp çarpıntısı, nefes darlığı, baş dönmesi ve yoğun panik yaşayabilir. Bu korku, kişinin sosyal hayatını, iş yaşamını ve bağımsız hareket edebilme becerisini ciddi şekilde sınırlar. Otofobi; travmatik deneyimler, başka ruhsal rahatsızlıklar ya da çocukluk döneminde yaşanan duygusal ihmal gibi nedenlerle ortaya çıkabilir.
Otofobi (monofobi) nedir?
Otofobi, kişinin yalnız kalmayı bir tehdit olarak algılamasıyla ortaya çıkan bir anksiyete bozukluğudur. Bu korku yalnızca fiziksel olarak tek başına kalındığında değil, yalnız kalma ihtimali düşünüldüğünde bile tetiklenebilir. Bazı kişiler kalabalık bir ortamda olsalar dahi kendilerini yalnız ve güvensiz hissedebilir. Bu yönüyle otofobi, basit bir yalnızlık hissinden ayrılır ve yoğun korku tepkileriyle kendini gösterir.
Otofobi neden ortaya çıkar?
Otofobinin ortaya çıkmasında birden fazla etken rol oynar. Travmatik çocukluk deneyimleri, terk edilme korkusu, aile içi bağlanma sorunları ve genetik yatkınlık bu rahatsızlığı tetikleyebilir. Panik bozukluk, bağımlı kişilik bozukluğu veya borderline kişilik özellikleri de otofobiyle birlikte görülebilir. Ayrıca geçmişte tek başınayken yaşanan kazalar, hırsızlık ya da ani kayıplar, yalnız kalmayı tehlikeli bir durum olarak kodlamaya neden olabilir.
Otofobi belirtileri nelerdir?
Otofobi yaşayan kişiler yalnız kaldıklarında ya da yalnız kalacaklarını düşündüklerinde yoğun kaygı hisseder. Kalp çarpıntısı, nefes alamama hissi, terleme, titreme, baş dönmesi ve kontrolü kaybetme korkusu en sık görülen belirtiler arasındadır. Bu belirtiler zamanla kişinin yalnız kalmaktan kaçınmasına ve sürekli bir başkasına ihtiyaç duymasına yol açabilir.
Otofobi nasıl tedavi edilir?
Otofobi tedavisinde temel amaç, kişinin yalnızlığı tehdit olarak algılamasını değiştirmektir. En sık kullanılan yöntemlerin başında Bilişsel Davranışçı Terapi gelir. Bu terapide bireyin yalnızlıkla ilgili olumsuz ve gerçekçi olmayan düşünceleri fark etmesi ve bunları daha sağlıklı düşüncelerle değiştirmesi hedeflenir. Maruz bırakma terapisiyle ise kişi, kontrollü ve güvenli bir ortamda kademeli olarak yalnız kalmaya alıştırılır. Şiddetli kaygı ya da panik atakların eşlik ettiği durumlarda psikiyatrist kontrolünde ilaç tedavisi de uygulanabilir.
Yalnız kalma korkusu nasıl yenilir?
Yalnız kalma korkusunu yenmek için profesyonel destek kadar kişinin kendi uygulayabileceği yöntemler de önemlidir. Kısa sürelerle yalnız kalma pratikleri yapmak, bu sürelerde dikkati keyifli bir aktiviteye yönlendirmek ve nefes egzersizleriyle bedeni sakinleştirmek kaygıyı azaltabilir. Düzenli uyku, egzersiz ve sağlıklı beslenme de kaygı düzeyinin düşmesine yardımcı olur. Yalnızlıkla ilgili korkuların kalıcı hale gelmemesi için, bu sürecin bir uzman eşliğinde yürütülmesi ise en sağlıklı yaklaşımdır.