İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi (APİKAM), kent tarihine dair önemli bir sergiye daha ev sahipliği yapıyor. “İzmir Fotoğrafhanesi – Görsel Hafızanın İnşası (1840-1922)” başlıklı sergi, 11 Aralık 2025 tarihinde kapılarını ziyaretçilere açacak. Sergi, İzmir’in erken dönem fotoğrafçılık serüvenini bütüncül bir bakış açısıyla ele alarak, kentin görsel belleğini yeniden inşa etmeyi amaçlıyor.

Alanında uzman isimler serginin küratörlüğünü üstlendi

İzmir kent tarihi üzerine önemli çalışmaları bulunan Aybala Yentürk, serginin küratörlüğünü üstlenirken, proje genel koordinatörlüğünü ise araştırmaları ve yayımlanmış kitaplarıyla tanınan Dr. Serhan Kemal Saygı yürüttü. Sergi; İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür, Sanat ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı bünyesindeki Kent Arşivi ve Müzeler Şube Müdürlüğü tarafından hazırlandı.

Koleksiyonlardan ilk kez gün yüzüne çıkan fotoğraflar

“İzmir Fotoğrafhanesi” sergisi, bugüne kadar farklı arşiv ve koleksiyonlarda korunan yüzlerce fotoğrafı bir araya getiriyor.
Sergide;

koleksiyonlarının yanı sıra; Fabio Tito, Mark Giraud, Patrice Guiffray, Çevik Çullu ve Gökçen Adar’ın aile arşivlerinden ilk kez sergilenecek albüm ve kareler yer alıyor. Bunun yanı sıra APİKAM’ın bugüne dek sergilenmemiş fotoğrafları da ziyaretçilerle buluşacak.

İzmir fotoğraf tarihine erken dönemde damga vurdu

Fotoğrafın dünyaya duyurulmasından yalnızca üç ay sonra İzmir’e ulaşması, kentin bu alandaki ayrıcalıklı konumunu gözler önüne seriyor. 1840 yılının Şubat ayında İzmir’e gelen Avrupalı seyyahların gemi güvertelerinde yaptıkları dagerotip çekimler, kentin adını dünya fotoğraf tarihine yazdıran ilk belgeler arasında yer alıyor. Bu yönüyle İzmir, fotoğrafın henüz emekleme döneminde dahi uluslararası ilginin merkezinde bulunan kentlerden biri oldu.

Gündelik yaşamın ve çok kültürlülüğün aynası

Sergi, yalnızca manzara fotoğraflarına değil; İzmirlilerin gündelik yaşamına, modernleşme sürecine, Tanzimat döneminin toplumsal dönüşümüne odaklanıyor. Sultan II. Abdülhamit döneminde hazırlanan Yıldız Albümleri içindeki İzmir fotoğrafları da serginin dikkat çeken bölümleri arasında yer alıyor. Bu albümlerdeki birçok kare, İzmirli fotoğrafçıların üretimlerinden oluşuyor.

Yangınla kaybolan fotoğrafhanelerin izleri sürülüyor

Cumhuriyet öncesi İzmir fotoğrafçılığı üzerine yapılan çalışmaların sınırlı olmasının temel nedeni, 1922 Büyük İzmir Yangını. Yangınla birlikte çok sayıda fotoğrafhane ve arşiv yok olurken, sergi bu kayıp belleği farklı koleksiyonlardan derlenen fotoğraflarla yeniden kuruyor. Kısa süre faaliyet gösteren stüdyolar ve isimleri unutulmuş fotoğrafçılar da serginin anlatım bütünlüğü içinde yer alıyor.

Çok kültürlü bir görsel üretim geleneği

1850’li yıllardan itibaren portre fotoğrafçılığı İzmir’de bir toplumsal alışkanlığa dönüştü.
Levanten, Rum, Ermeni ve Yahudi fotoğrafçılar tarafından işletilen stüdyolar, kentin çok kültürlü yapısını görsel olarak belgeledi. Frenk, Rum ve Ermeni mahallelerinde yoğunlaşan bu üretim, İzmir’in fotoğraf tarihinde özgün bir yer edinmesini sağladı.

Sergiden kalıcı bir esere: Kitap hazırlanıyor

Sergi sürecinde yapılan kapsamlı araştırmalar, ilerleyen dönemde kitaplaştırılarak kalıcı bir başvuru kaynağına dönüştürülecek. Bu çalışma, İzmir’in yaklaşık 80 yıllık fotoğrafçılık mirasını belgeleyen önemli bir yayın olarak literatüre kazandırılacak.

Ziyaret bilgileri

Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi (APİKAM)
11 Aralık 2025 – 13 Aralık 2026
Hafta içi: 09.00 – 17.00
Hafta sonu: 10.00 – 17.00
Pazartesi günleri kapalı

Kaynak: Haber Merkezi