Türkiye’nin en önemli tarım ihracat ürünlerinden biri olan fındıkta kriz büyüyor. Financial Times’ın haberine göre Nutella ve birçok çikolata markasının üreticisi Ferrero, artan maliyetler nedeniyle Türkiye’den fındık alımını geçici olarak durdurdu. Bu gelişme, hem üreticiler hem de ihracatçılar arasında büyük endişe yarattı.
Fındıkta üretim düşüşü krizi derinleştirdi
Dünyanın fındık üretiminin yaklaşık yüzde 70’ini karşılayan Türkiye’de, bu yıl don olayları, haşere zararı ve kokarca istilası nedeniyle üretimde ciddi azalma yaşandı. FİSKOBİRLİK Ulubey Şube Başkanı Cemil Temiz, “Resmî tahmin 450 bin ton ama ben bu rakamın 300 bini geçeceğine inanmıyorum” diyerek rekolte kaybının boyutuna dikkat çekti. Haziran ayında ton başına 9 bin dolar olan doğal iç fındık fiyatı, son haftalarda 18 bin dolara kadar yükseldi. Bu da alıcılar için maliyetleri iki katına çıkardı.
Ferrero alternatif tedarikçilere yöneldi
Financial Times’a konuşan Ferrero Hazelnut Company Genel Müdürü Marco Botta, “Bu yıl uzun vadeli stoklamamız var, acelemiz yok” ifadelerini kullandı. Şirketin, üretim desteği sağladığı Şili ve ABD gibi ülkelerden fındık tedarikine yöneldiği belirtildi. Ferrero, dünya genelindeki fındık alımlarının dörtte birini tek başına gerçekleştiriyor. Türkiye’deki üretimin ise neredeyse üçte birini her yıl satın alıyordu. Ancak 2025 sezonundaki üretim sıkıntısı bu dengeleri değiştirdi.
“Bekleyiş Savaşı” başladı
Londra merkezli CG Hacking firmasından Giles Hacking, Türkiye’de Ferrero, üreticiler ve aracılar arasında bir “bekleyiş savaşı” yaşandığını söyledi. “Yerel aracılar, Ferrero’nun yeniden alım yapacağını düşünerek ürün topluyor. Ferrero ile tüccarlar arasında adeta bir sabır savaşı var” ifadelerini kullandı. Bazı üreticiler ise fındıklarını satmadan depolarında tutmayı tercih ediyor. Bu durum, piyasada arz-talep dengesini daha da karmaşık hale getiriyor.
Fındık ihracat geliri tehlikede
Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), bu sezon taban fiyatı yüzde 20 artırmış olsa da, serbest piyasadaki fiyat artışları bu oranı çoktan aşmış durumda. TMO yetkililerinden henüz resmi bir açıklama yapılmazken, Ferrero’nun fiyatların düşmesini beklediği bildirildi.
