Havaların serinlemesiyle birlikte mutfaklarda kışlık konserve hazırlıkları hız kazandı. Ancak uzmanlar, evde yapılan konservelerin yanlış saklama koşullarında ciddi sağlık riski oluşturabileceği konusunda uyarıyor.
İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) Gıda Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Nazan Turhan, özellikle domates, biber, patlıcan ve turşu gibi gıdalarda yeterli sterilizasyon ve sıcaklık sağlanmadığında ölümcül bakterilerin üreyebileceğini belirtti.
“Botulinum toksini kas felcine yol açabilir”
Prof. Dr. Turhan, konserve yapımı sırasında dikkat edilmemesi halinde ‘clostridium botulinum’ bakterisinin ortaya çıkabileceğini belirtti:
“Bu bakteri, çok ciddi bir gıda zehirlenmesi türü olan botulizme neden olur. Sinir sistemini etkileyen bu toksin, kasları felç edebilir ve müdahale edilmezse ölümcül sonuçlar doğurabilir. Ev tipi konservelerde en büyük tehlike, hava almayan ortamlarda bakterinin ürettiği toksinin fark edilmeden tüketilmesidir.”
“Sebzeler taze olmalı, kavanozlar steril edilmeli”
Evde konserve yaparken hijyenin büyük önem taşıdığını vurgulayan Prof. Dr. Turhan, şu önerilerde bulundu:
- Sebzeler mutlaka taze olmalı ve topraktan tamamen arındırılmalıdır.
- Sebzeler musluk altında bol suyla yıkanmalı, kasenin içinde bekletilmemelidir.
- Cam kavanozlar en sağlıklı ambalaj türüdür. Kavanoz, kapak ve tüm mutfak gereçleri kaynar suyla steril edilmelidir.
- Sebzelerin arasında hava kalmamalı, kavanoz içine tabak ya da ağırlık konularak havayla teması önlenmelidir.
- Yeterli tuz kullanımı, hem tat hem de mikrobiyolojik güvenlik açısından koruyuculuk sağlar.
“Yüksek sıcaklıkta saklamak tehlikeli”
Konserve kurulumundan sonra ilk 3–5 gün oda sıcaklığında (yaklaşık 20°C) fermantasyon sürecinin başladığını belirten Prof. Dr. Turhan, “Gaz çıkışı ve hafif bulanma görüldüğünde kavanozlar serin, karanlık bir ortama (10–15°C) veya buzdolabına alınmalıdır” dedi.
Uzun süre sıcak ortamda (25°C ve üzeri) bırakılan konservelerde hem tat bozulmaları hem de botulizm riski artabileceğini belirterek, tüketicileri uyardı:
“Evde yapılan konserveler güvenli olsa da, doğru sıcaklıkta saklanmazsa sağlık için ciddi tehdit oluşturabilir. Özellikle kapağı şişmiş, kokusu bozulmuş veya bulanıklaşmış konserveler asla tüketilmemelidir.”
Prof. Dr. Nazan Turhan, ev tipi konserve hazırlarken hijyen, sıcaklık kontrolü ve uygun saklama koşullarına dikkat edilmesinin hayati önem taşıdığını vurguladı.
“Ev yapımı gıdalar geleneksel bir alışkanlık olsa da, botulizm gibi ölümcül riskler göz ardı edilmemelidir. Sağlıklı koşullarda hazırlanan ve uygun ortamda saklanan konserveler hem güvenli hem de uzun ömürlü olur” ifadelerini kullandı.