Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), fiili hizmet süresi zammı (FHSZ) kapsamında bildirilen mesleklerde yeni bir uygulamaya geçti. Bu uygulama, halk arasında “yıpranma hakkı” olarak bilinen ve bazı mesleklere erken emeklilik sağlayan sistemin işleyişinde önemli bir değişikliğe işaret ediyor.
Yeni dönem: Meslek kodlarına kısıtlama
Geçtiğimiz hafta SGK tarafından yayımlanan “Kısıtlanacak meslek kodları hakkında” başlıklı duyuruda, Nisan 2025 dönemine ait hizmet bildirimlerinden itibaren bazı meslek kodları için fiili hizmet süresi zammı kapsamında bildirim yapılamayacağı açıklandı. Bu doğrultuda, riskli ve yıpratıcı işlerde çalışmayan bazı çalışanların, hatalı meslek kodlarıyla FHSZ’den yararlanmasının önüne geçilecek.
Erken emeklilik hakkı kalktı mı?
Kanunda FHSZ uygulamasına dair herhangi bir değişiklik yapılmadı. Yani erken emeklilik hakkı tamamen kaldırılmış değil. Ancak uygulamada yaşanan suistimallerin önüne geçilmesi için SGK, sadece gerçekten fiilen riskli işte çalışanların bu haktan faydalanabilmesini amaçlıyor. Yanlış meslek kodlarıyla yapılan bildirimler sistem tarafından reddedilecek ve işverenlerden düzeltme yapılması istenecek.
Kapsam dışı kalan durumlar için itiraz yolu açık
Gerçekten FHSZ kapsamında çalışan ancak meslek kodu nedeniyle kapsam dışında kalan çalışanlar için işverenler, SGK’ya başvurarak fiili çalışma durumunu belgelendirebilecek. Yapılacak incelemeyle durum doğrulanırsa, bu kişilerin bildirimleri sisteme işlenebilecek.
Yıpranma hakkı kimleri kapsıyor?
Mevcut uygulamada fiili hizmet süresi zammı kapsamında olan meslek grupları şunlar:
Her 360 güne karşılık 60 gün ilave: Cam, çimento, termik santral, döküm, itfaiye, insan sağlığı gibi iş kolları.
Her 360 güne karşılık 90 gün ilave: Asker, polis, gazeteci, MİT mensubu, milletvekili, ceza infaz kurumu çalışanı.
Yer altı çalışanları: Her 360 güne 180 gün ilave.
Bu sürelerin tamamı emeklilik primine ekleniyor ve yaş haddinden indiriliyor. Ancak yaş indirimi asker, polis ve MİT personelinde en fazla 3 yıl, diğer mesleklerde 2,5 yıl ile sınırlı.
