Diyabet hastalığında tedavi teknolojileri hızla gelişiyor. Dünyada 582 milyondan fazla diyabet hastası bulunurken, Türkiye’de de milyonlarca kişi bu kronik hastalıkla mücadele ediyor. Acıbadem Üniversitesi Diyabet Uygulama ve Araştırma Merkezi (DİYAM) uzmanlarının katılımıyla düzenlenen toplantıda, yapay zeka destekli yapay pankreas sistemlerinin diyabet tedavisinde nasıl bir devrim yarattığı anlatıldı. Uzmanlar, bu teknolojiyle diyabetlilerin yaşam kalitesinin belirgin şekilde arttığını vurguladı.
“Türkiye’de diyabet artış oranı Avrupa ortalamasının 4 katı”
Toplantıda konuşan Acıbadem Üniversitesi Diyabet Araştırma Merkezi’nden Prof. Dr. M. Temel Yılmaz, diyabetin dünya genelinde en hızlı artan kronik hastalıklardan biri olduğunu belirtti:
“Diyabet, insan hayatı boyunca süren bir hastalık. Hareketsiz yaşam, uzun ekran süreleri ve düzensiz beslenme alışkanlıkları insülin direncine, obeziteye ve sonrasında diyabete neden oluyor. Türkiye’de diyabetin artış oranı dünya ortalamasının iki, Avrupa ortalamasının ise dört katı. Kronik hastalıklar arasında yer alan ölüm nedenlerinin dört tanesinde diyabet birincil faktör.”
Prof. Dr. Yılmaz, diyabetin kalp-damar hastalıkları, hipertansiyon, böbrek yetmezliği ve görme kaybı gibi ciddi sağlık sorunlarının temelinde yer aldığını vurguladı.
“Diyabetlilerin üçte biri hasta olduğunu bilmiyor”
Prof. Dr. Yılmaz, diyabetin kontrol edilebilir bir hastalık olduğunu ancak erken teşhisin hayati önem taşıdığını söyledi:
“Diyabet iyi izlenip kontrol edilirse komplikasyonlara neden olmaz. Fakat diyabetlilerin üçte biri hasta olduğunu bilmiyor. Bu süreçte organ hasarları fark edilmeden gelişiyor. Her birey, yılda en az bir kez diyabet taramasından geçmeli.”
“Yapay pankreas dönemi başlıyor”
Diyabet tedavisinde yapay zekâ destekli yapay pankreas teknolojisinin geleceğin standardı haline geldiğini söyleyen Prof. Dr. Yılmaz, bu sistemin hastanın yaşamını kökten değiştirdiğini belirtti:
“Yapay pankreas artık tam otomatik hale geldi. Hasta bu sistemi kullanmaya başladığında günlük yaşamında hiçbir değişiklik yapmadan kan şekeri otomatik olarak dengede tutulabiliyor. Önümüzdeki dönemde parmaktan kan şekeri ölçümü ve insülin iğnesi uygulamaları tamamen ortadan kalkacak. Artık diyabet tedavisinde yapay pankreas ve kök hücre temelli tedaviler dönemi başlıyor.”
“Yapay pankreasla diyabetle mücadele çok daha kolay”
Yaklaşık 30 yıldır Tip-1 diyabetle yaşayan 49 yaşındaki Şahin Duman, 2024 yılında yapay pankreas kullanmaya başladığını anlatarak yaşamındaki değişimi şu sözlerle ifade etti:
“Daha önce farklı tedavi yöntemleri denedim ama kan şekerim istenen seviyede kalmıyordu. Yapay pankreasla tanıştıktan sonra tüm değerlerim stabil hale geldi. Artık kan şekerim regüle gidiyor ve kendimi çok daha özgür hissediyorum. Bu sistem, diyabetin doğru tedaviyle ne kadar yönetilebilir olduğunu kanıtladı.”
“Şeker polisleri beni koruyor”
Sosyal medyada diyabet farkındalığı oluşturan içerik üreticisi ve diyabet koçu Janset Burcu Kubat Kırmızıgül, 6 aydır yapay pankreas kullandığını ve bu teknolojinin hayatını dönüştürdüğünü söyledi:
“Yapay pankreas, 2 dakikada bir kan şekerimi ölçüp gereken insülin dozuna kendi karar veriyor. Artık sistem benim yerime düşünüyor. Geceleri hipoglisemi riskim ortadan kalktı, sabahları herkesle aynı kan şekeri aralığında güne başlıyorum.”
Kırmızıgül, cihazın çocuğu tarafından korku yerine eğlenceli bir şekilde algılanması için “şeker polisleri” hikayesini uydurduğunu da anlattı:
“Kızıma ‘Benim pankreasım uyuyor, bu yüzden şeker polisleri beni koruyor’ dedim. Şimdi biri cihazlarımı sorduğunda ‘Annemin kolunda şeker polisleri var’ diyor. Bu da toplumsal farkındalık açısından çok kıymetli.”
“Yapay pankreas lüks değil, ihtiyaç”
Kırmızıgül, bu teknolojinin herkes için ulaşılabilir hale gelmesi gerektiğini vurgulayarak, “Yapay pankreas sistemi mental yükümü azalttı, hayatımı konforlu hale getirdi. Ancak maliyetler çok yüksek. Bu teknoloji bir lüks değil, tüm diyabetlilerin ihtiyacıdır. Devlet desteğiyle herkese ulaşması gerekiyor” dedi.
Acıbadem Üniversitesi’nin yürüttüğü Yapay Zekâ Destekli Diyabet Tedavisi Programı, diyabetli bireyler için umut verici bir dönemi başlatıyor. Uzmanlara göre, yapay pankreas teknolojisi sayesinde diyabet artık yönetilmesi güç bir hastalık olmaktan çıkıyor; hastalar, günlük yaşamlarında daha özgür ve sağlıklı bir yaşam sürdürebiliyor.