Bilim insanları, 5G/6G ve yapay zeka teknolojilerinin afet anlarında hızlı ve güvenilir iletişim sağlayarak hayat kurtarmada kritik rol oynadığını vurguluyor. Yeditepe Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Oğuz Bayat, özellikle afet sonrası ilk 72 saatin hayati önem taşıdığını belirterek, “Arama-kurtarma çalışmalarının hızı ve etkinliği, kurtarılan hayatların sayısını doğrudan etkiliyor” dedi.
İletişim altyapısındaki zorluklar
Bayat, afet anlarında kablosuz iletişim altyapısının trafik yoğunluğu ve baz istasyonlarının kapasite sınırları nedeniyle yetersiz kalabildiğini ifade etti. Bu noktada 5G/6G’nin ultra güvenilir düşük gecikmeli iletişim (URLLC) özelliğinin, yapay zeka desteğiyle daha etkin hale gelebileceğini vurguladı.
Teknolojinin sunduğu imkanlar
Yeni nesil teknolojiler sayesinde ağ kapasitesinin 4G’ye kıyasla 100 kata kadar artırılabileceğini belirten Bayat, yapay zeka destekli ağ yönetimi, dinamik trafik çizelgeleme, akıllı anten sistemleri ve hassas konum tespitinin afet bölgelerinde kritik rol üstleneceğini söyledi. 1-10 milisaniye gecikme süreleriyle drone ve robotların büyük ağlar üzerinden anlık yönetilebileceğini, enkaz altındaki kişilerin tespitinin çok daha hızlı yapılabileceğini kaydetti.
Dünyadan örnekler
-
Japonya ve Güney Kore: 5G/6G destekli drone tabanlı arama-kurtarma sistemleri ve akıllı sensör ağları test ediliyor.
-
Çin: Hızlı kurulabilen mobil baz istasyonları afet bölgelerinde kullanılmaya başlandı.
-
ABD: Yapay zeka ile eğitilmiş sensörler ve robotlar enkaz altındaki kişilerin yerini tespit için deneniyor.
-
Avrupa: Horizon 2020 projeleri kapsamında yapay zeka ve robotik sistemler afet senaryolarında test ediliyor.
Geleceğin afet yönetimi
Uzmanlara göre, 5G/6G tabanlı acil iletişim merkezleri ve yapay zeka destekli sistemlerle kriz anlarında iletişim hatlarının çökme riski en aza indirilecek. Akıllı şehir uygulamaları sayesinde altyapılar otomatik yönlendirilebilecek, riskler önceden simüle edilerek müdahale planları daha etkin hazırlanabilecek.