Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Çabalar, demansın yalnızca hafıza kaybı ile sınırlı olmadığını, düşünme, karar verme, iletişim ve günlük yaşam becerilerini de etkileyen ilerleyici bir beyin hastalığı olduğunu belirtti. Çabalar, demansın Alzheimer, vasküler demans ve Lewy cisimcikli demans gibi birçok alt tipi bulunduğunu ve beynin zaman içinde yıpranmasıyla ortaya çıkan bir bilişsel bozukluklar grubu olduğunu söyledi.
Demansın erken belirtileri
Çabalar, erken fark edilen demansın ilerleyişinin yavaşlatılabileceğini vurgulayarak hastalığın dikkat edilmesi gereken belirtilerini şöyle sıraladı:
-
Günlük hafıza kayıpları: Anahtar veya cüzdanı sürekli kaybetme, aynı soruyu tekrar tekrar sorma, yakın tarihli olayları hatırlayamama.
-
Zihinsel karışıklık: Tarih, yer ve zaman karıştırma, rutin işleri organize edememe.
-
Dil ve iletişim sorunları: Kelime bulmakta zorlanma, cümle kurarken takılma.
-
Problem çözmede zorlanma: Fatura ödeme, alışveriş listesi hazırlama gibi görevlerde güçlük çekme.
-
Kişilik ve davranış değişiklikleri: Ani sinirlilik, sosyal geri çekilme, karar verme güçlüğü.
Beyin sağlığını destekleyen beslenme ve yaşam tarzı önerileri
Demanstan korunmak için doğru beslenme ve yaşam tarzı değişikliklerinin önemine dikkat çeken Çabalar, şu tavsiyelerde bulundu:
-
Beslenme: Akdeniz tipi beslenme öneriliyor; zeytinyağı, omega-3 açısından zengin balık, yeşil yapraklı sebzeler, kuruyemişler (ceviz, badem), yaban mersini ve tam tahıllar tüketilmeli. Aşırı şeker, paketli gıdalar, kızartmalar, tuz ve trans yağlardan kaçınılmalı.
-
Fiziksel aktivite: Haftada 150 dakikalık yürüyüş bile demans riskini yüzde 35 azaltabiliyor.
-
Sosyal ve zihinsel aktivite: Arkadaşlarla iletişim, grup etkinlikleri, bulmaca çözmek, yeni dil öğrenmek, kitap okumak ve müzik aleti çalmak beyin sağlığını güçlendiriyor.
-
Uyku ve sağlık kontrolleri: Gecede 7-8 saat kaliteli uyku, tansiyon, şeker ve kolesterol kontrolü demans riskini azaltmada kritik öneme sahip.
Demans yönetilebilir bir süreç
Çabalar, demansın tamamen durdurulamayacağını ancak erken tanı ve yaşam tarzı düzenlemeleri ile ilerlemenin yavaşlatılabileceğini belirtti. İlaç tedavisi ile belirtiler hafiflerken, yaşam tarzı terapileri, bilişsel rehabilitasyon, hafıza egzersizleri, hobi terapileri ve beslenme takviyeleri (Omega-3, B12, Folat, D vitamini) ile günlük yaşam kalitesi artırılabiliyor. Ayrıca, güvenli ev düzenlemeleri, hafıza hatırlatıcılar ve yakın çevrenin bilinçlendirilmesi süreci destekliyor.
Çabalar, sağlıklı yaşam alışkanlıkları, düzenli kontroller ve erken tanı ile demansın önlenebilir ve yönetilebilir bir süreç olduğunu vurguladı.