İzmir’in Gaziemir ilçesinde, Çengizhan Caddesi üzerinde yer alan tarihi çeşme, yüzyıllara meydan okuyan mimarisiyle dikkat çekiyor. Moloz taş ve tuğladan inşa edilen çeşme, yığma sistemle oluşturulmuş olup, üzerindeki beşik çatıyla karakteristik bir yapı sergilemektedir. Bu çeşmenin en ilgi çekici yönlerinden biri, hem mimari unsurları hem de üzerindeki kitabenin farklı dönemlere işaret etmesidir.
Çeşmenin özellikleri
Çeşmenin ön yüzünde yuvarlak kemerli, taş söveli iki musluk nişi yer almakta olup, bu nişlerden birinde bitkisel motifli bir devşirme parça kullanılmıştır. Yan duvarlarda ise iri kesme taşların kullanımı dikkat çekiyor. Üçgen alınlıkla sonlanan ön yüzünde yer alan kitabe, çeşmenin geçmişi hakkında ipuçları sunsa da, yazılarının büyük oranda silinmiş olması nedeniyle tarihi bilinmiyor.
Kanuni dönemi mi, 19. yüzyıl mı?
Araştırmacı E. Çokbankir, "Seydiköy" adlı kitabında çeşmenin kitabesinden yola çıkarak yapının Kanuni Sultan Süleyman dönemine ait olabileceğini belirtmiştir. Ancak çeşmenin üçgen alınlığı, yuvarlak kemerli nişleri ve saçak altı tuğla silmeleri, mimari açıdan 19. yüzyıl özellikleri taşımaktadır. Bunun yanı sıra, kitabenin yazı karakterinin Osmanlı’nın daha erken bir devrine işaret ettiği düşünülmektedir. Kitabenin büyük ölçüde yıpranmış olması nedeniyle net bir tarih belirlemek zor olsa da, bu çeşmenin zaman içinde farklı dönemlerden izler taşıdığı anlaşılıyor.
Gaziemir’in bu önemli çeşmesi, yalnızca bir su kaynağı olmanın ötesinde, Osmanlı döneminden günümüze ulaşan önemli bir miras niteliğindedir. Geçmişin izlerini taşıyan bu yapı, bölge tarihi açısından büyük bir değere sahiptir.
Tarihi çeşmeye nasıl gidilir?
Gaziemir’deki tarihi çeşmeye toplu taşıma ile ulaşmak oldukça kolaydır. İZBAN Gaziemir İstasyonu’nda indikten sonra 500 metre yürüyerek veya Eshot otobüs hatlarından 204, 285 ve 292 numaralı otobüsleri kullanarak Çengizhan Caddesi’ne ulaşabilirsiniz.
