İzmir Ödemiş’in "tescilli" lezzeti nohut mayalı ekmek eşsiz özellikleriyle sofraları süslüyor. Peki, bu özel ekmeğin hikayesi nedir? Geleneksel yöntemlerle nasıl hazırlanıyor? Nohut mayasıyla yoğrulan, kalın kabuğuyla uzun süre tazeliğini koruyan Ödemiş nohut mayalı ekmeği, coğrafi işaret alarak koruma altına alındı. İşte, geçmişten günümüze uzanan bu eşsiz lezzetin detayları…
Ödemiş Ticaret Odası tarafından yapılan başvuruyla "Ödemiş nohut mayalı ekmeği", coğrafi işaret alarak tescillendi.
Tescil süreci 20 Nisan 2021'de başlatıldı ve 4 Ağustos 2023 tarihinde tamamlandı. Ürünün mahreç işareti olarak tescil edilmesi, Ödemiş ilçesinin zengin mutfak kültürüne dayalı geleneksel üretim yöntemlerinin korunmasını hedefliyor.
Nohut mayalı ekmek nasıl hazırlanıyor?
Ödemiş nohut mayalı ekmeği, nohut mayası, buğday unu, tuz, zeytinyağı ve su kullanılarak hazırlanıyor. Ortalama ağırlığı 1,5 kilogram olan ekmek, 10 cm yüksekliğinde ve genellikle dikdörtgen ya da kare şeklinde üretiliyor. Üretiminde kullanılan nohut mayası, yerel mutfak kültürüne özgü yöntemlerle hazırlanıyor ve bu süreçte ekmeğin içinde küçük nohut parçaları da bulunuyor.
Ekmeğin sıkı hamuru ve kalın kabuğu, geleneksel üretim sürecinin belirgin özelliklerinden biri. Ürün, odun ateşiyle çalışan fırınlarda 200°C sıcaklıkta 45-55 dakika pişiriliyor.
Nohut mayalı ekmeğin tarifi
Ödemiş Nohut Mayalı Ekmeği, geleneksel yöntemlerle ve yerel malzemelerle hazırlanır. Üretim süreci şu şekilde özetlenebilir:
Maya için malzemeler
- 140 g nohut
- 100 g buğday unu
- 2 g tuz
- 6 g beyaz şeker
- 700 ml su
Ekmek için malzemeler
- 10 kg buğday unu
- 5 l su
- 40 g tuz
- 10 ml zeytinyağı
Mayanın hazırlanışı
- Nohutlar sıcak su ile yıkanıp kırılır ve cam bir kavanoza alınır.
- Üzerine şeker, tuz, un ve yaklaşık 70°C sıcaklıktaki su eklenerek karıştırılır.
- Kavanoz, 35-36°C sıcaklıkta bir gece bekletilir. Köpük oluşumu mayalanmanın tamamlandığını gösterir.
- Sıvı maya süzülür, nohut parçaları ayrılır ve hamura eklenmek üzere saklanır.
Hamurun hazırlanışı ve pişirme
- Un, su ve tuz karıştırılarak yoğrulur. Sıvı maya yavaşça eklenir.
- Nohut parçaları da eklenerek ele yapışmayan kıvamda hamur elde edilir.
- Hamur oda sıcaklığında 2-3 saat mayalanmaya bırakılır.
- Şekillendirilen hamur pişirme kaplarına alınır, üzerine zeytinyağı sürülür ve isteğe bağlı olarak susam serpilir.
- 200°C’de, odun ateşiyle çalışan fırında 45-55 dakika pişirilir.
Ekmek, oda sıcaklığında 4 gün, buzdolabında 10 gün ve dondurucuda 6 ay muhafaza edilebilir.
Ayırt edici özellikleri neler?
- Geleneksel maya: Ödemiş Nohut Mayalı Ekmeği'nin mayası nohut kullanılarak hazırlanır. Coğrafi sınırda bu maya “tatlı maya” olarak bilinir.
- Fiziksel özellikler: Ekmek, sıkı hamuru ve kalın kabuğu ile dikkat çeker. Ortalama 1,5 kg ağırlığındaki ekmek, genellikle 20x30 cm dikdörtgen veya 25x25 cm kare şeklindedir.
- Yerel üretim: Üretim sürecinde kullanılan maya ve yöntemler, Ödemiş ilçesine özgüdür.
- Lezzet ve dokusu: Nohut mayasından kaynaklanan hafif tatlımsı bir aroma ve benzersiz bir dokuya sahiptir.
Derin kökleri bulunuyor
Tarihi köklere dayanan Ödemiş Nohut Mayalı Ekmeği, ilçenin geleneksel mutfak kültüründe önemli bir yere sahip. Coğrafi işaretle tescillenmesi, bu değerli mirasın korunmasını ve gelecek nesillere aktarılmasını sağlıyor.
Sadece Ödemiş'te üretilebiliyor
Ekmeğin üretimi, yalnızca İzmir ili Ödemiş ilçesinde gerçekleştirilebiliyor. Tüm üretim aşamaları, belirlenen standartlara uygunluk açısından Ödemiş Ticaret Odası, Ege Üniversitesi Ödemiş Meslek Yüksekokulu ve Ödemiş İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından oluşturulan bir denetim mercii tarafından düzenli olarak denetleniyor.